شرایط وقوانین پرداخت نفقه فرزند بالای ۱۸ سال پسر چیست؟

در خصوص تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال ، باید گفت که شرایط قانونی تعلق نفقه به فرزند پسر در قانون مدنی ، به این صورت است که پرداخت کننده نفقه ، توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته و فرزند نیز ، مال کافی برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند از طریق اشتغال به کار ، معاش خود را تامین کند

آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد؟

در عرف ، مرسوم است که پدر ، به فرزندان خود ، نفقه پرداخت نماید و در این میان ، تفاوتی وجود ندارد که فرزند پسر یا دختر باشد . با این حال ، بر خلاف نفقه زوجه ، که شوهر ، در همه حال ، موظف به پرداخت آن می باشد ، نفقه دادن به فرزندان پسر و دختر ، بر اساس قانون ، منوط به وجود شرایط خاصی ، در ارتباط با فرزند و شخص پرداخت کننده نفقه می باشد .

از جمله شرایط تعلق نفقه به فرزندان ، این است که پرداخت کننده نفقه ، که معمولا پدر است ، توانایی مالی برای پرداخت نفقه داشته و از سوی دیگر ، فرزند نیز ، باید در شرایطی باشد که توانایی مالی برای تامین مخارج و هزینه های خود را نداشته باشد . در همین ارتباط ، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا به فرزندان پسر که سن آنها بالاتر از سن قانونی 18 سالگی است نیز ، نفقه تعلق می گیرد

آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد
در قانون مدنی ، لزوم پرداخت نفقه ، در دو حالت ، مورد پیش بینی قرار گرفته است . در حالت اول ، مرد ، موظف است که به همسر دائمی خود ، نفقه بپردازد و اصولا ، در همه شرایط ، الزام قانونی ، برای پرداخت نفقه زوجه ، وجود دارد ؛ مگر اینکه عدم تمکین زن از شوهر در دادگاه ثابت شود که در این شرایط ، مرد ، دیگر الزامی جهت پرداخت نفقه به همسر خود ، نخواهد داشت .

علاوه بر این ، در قانون مدنی ، بحث دیگری ، تحت عنوان نفقه اقارب نیز مطرح شده است که بر اساس آن ، الزام به پرداخت نفقه به برخی از خویشاوندان نیز ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، نفقه فرزند نیز ، باید توسط اقربا یا خویشاوندان آنها ، پرداخت شود . در عرف ، مرسوم است که صرفا پدر را مسئول پرداخت نفقه به فرزند ، تلقی می نمایند . با این حال ، در برخی شرایط ، قانون ، افرادی غیر از پدر را نیز ، مسئول پرداخت نفقه به فرزند ، قلمداد می کند .

بر اساس قانون مدنی ، نفقه فرزندان پسر و دختر ، در درجه اول ، به عهده پدر است و در صورتی که پدر ، شرایط پرداخت نفقه به فرزندان را نداشته باشند ، این تکلیف ، به عهده جد پدری قرار می گیرد . در صورت فوت یا عدم توانایی مالی وی ، مادر و پس از مادر ، اجداد مادری ، ملزم به تامین نفقه هستند . لازم به ذکر است که در قانون ، عدم پرداخت نفقه به فرزند ، در صورت وجود شرایط قانونی ، منجر به اعمال مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند خواهد شد .

اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که آیا به پسر بالای 18 سال نیز ، نفقه تعلق می گیرد ؟ پاسخ به این سوال ، از این جهت ، مهم است که وقتی فرزند پسر ، به سن 18 سالگی می رسد ، به سن بلوغ و رشد رسیده و از ولایت قهری پدر و جد پدری خود خارج می شود . لذا ، این سوال مطرح می شود که آیا بعد از رسیدن فرزند پسر ، به سن قانونی ، باز هم پدر باید به وی نفقه بپردازد یا اینکه خود او ، می تواند متکفل هزینه های خود باشد ؟

در پاسخ به این سوال که آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد ، باید به این نکته اشاره نماییم که شرایط قانونی تعلق نفقه به فرزندان ، در قانون مدنی ، به این صورت است که شخص پرداخت کننده نفقه ، توانایی مالی ، جهت پرداخت نفقه به فرزند را داشته باشد و از سوی دیگر ، فرزندی ، استحقاق دریافت نفقه دارد که مال و اموال کافی ، برای تامین معاش خود نداشته و نتواند با کار کردن ، نفقه و خرجی خود را به دست آورد .

بر این مبنا ، می توان گفت که بر اساس قانون ، شرایط دریافت نفقه به فرزند پسر بالای 18 سال ، به این صورت است که پدر یا هر شخص دیگری که وظیفه پرداخت نفقه فرزند را به عهده دارد ، توانایی مالی ، جهت پرداخت نفقه را داشته و پسر بالای 18 سال ، نتواند با کار کردن ، معاش خود را تامین نماید . لذا ، در هر مورد خاص ، ممکن است اوضاع ، متفاوت بوده و در مواردی ، به پسر بالای 18 سال نیز ، نفقه تعلق گرفته و در مواردی ، خیر . لذا در قسمت های بعد ، شرایط قانونی تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال را مورد بررسی قرار می دهیم .

قانون تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداختیم که آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق می گیرد یا خیر . همانطور که گفته شد ، ممکن است در برخی موارد ، بر اساس قانون ، به پسر بالای 18 سال ، نفقه تعلق گرفته و اشخاص عهده دار نفقه از قبیل پدر ، پدر بزرگ و مادر ، ملزم به پرداخت نفقه فرزند پسر بالای 18 سال باشند . اما سوالی که در این قسمت قصد داریم به آن پاسخ دهیم ، این است که قانون تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که پرداخت نفقه به فرزند ، تحت عنوان نفقه اقارب در قانون مدنی ، مورد بررسی قرار گرفته و احکام مربوط به آن ، ذکر گردیده است . بر اساس ماده 1199 قانون مدنی ، نفقه فرزندان پسر ، به عهده پدر است . پس از فوت پدر یا عدم توانایی وی برای پرداخت نفقه به فرزند ، پرداخت نفقه به ترتیب ، به عهده جد پدری ، مادر ، اجداد و جدات مادری و جدات پدری است .

همچنین ، گفتنی است که بر اساس ماده 1204 قانون مدنی ، نفقه اقارب ، عبارت است از تامین مسکن ، البسه و غذا و اثاث البیت ، به قدر رفع حاجت ، با در نظر گرفتن درجه استطاعت مالی منفق . بنابراین ، شخص عهده دار پرداخت نفقه به فرزند پسر ، می بایست هزینه های مربوط به مسکن ، خوراک ، لباس و وسایل خانه را ، به اندازه ای که نیازهای فرزند پسر بر طرف شود ، برآورده سازد که البته در این خصوص ، توانایی مالی پرداخت کننده نفقه نیز ، سنجیده می شود .

در ارتباط با این سوال که آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد ، باید به این نکته اشاره نمود که معمولا نفقه ای که به فرزند پسر تعلق می گیرد ، در هر مورد خاص ، ممکن است ، متفاوت باشد و بسته به نیازهای فرزند پسر و توانایی مالی شخص پرداخت کننده نفقه ، میزان نفقه متفاوتی ، به فرزند پسر تعلق گیرد . معمولا ، زمانی که دادخواست مطالبه نفقه به دادگاه داده می شود ، کارشناس ، مبلغ نفقه فرزند را با بررسی شرایط قانونی و شرایط مربوط به افراد ، تعیین خواهد کرد .

لذا ، در پاسخ به این سوال که قانون تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال چیست ، باید گفت که تعلق نفقه به پسر ، در قانون مدنی، مورد تصریح قرار گرفته؛ اما ، در این قانون ، صرفا پرداخت نفقه به فرزندان ، به صورت کلی ، تحت شرایط خاصی ، پیش بینی شده است که در ادامه ، به این شرایط ، خواهیم پرداخت . ولی ، در مورد اینکه آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق می گیرد یا خیر ، حکم به خصوصی در نظر گرفته نشده و صرفا ، در صورت وجود شرایط لازم ، می توان حکم به پرداخت آن داد .

شرایط تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال
در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که قانون تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال چیست و اینکه آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد یا خیر ؟ همانطور که گفته شد ، تعلق نفقه به فرزندان ، در قانون مدنی ، مورد توجه قرار گرفته است و در صورت وجود شرایط لازم ، فارغ از سن و سال فرزند پسر ، به وی نفقه تعلق می گیرد . به همین مناسبت ، در این قسمت ، قصد داریم به این سوال بپردازیم که شرایط تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال چیست ؟

بر اساس ماده 1197 قانون مدنی : « شخصی ، استحقاق دریافت نفقه دارد که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی ، وسایل معیشت خود را فراهم سازد » . لذا ، یکی از مهم ترین شرایط تعلق نفقه به پسر بالای 18 سال ، این است که اولا ، مال و اموال کافی ، برای تامین مایحتاج خود را نداشته باشد و ثانیا ، نتواند به وسیله اشتغال به شغلی ، معیشت خود را تامین کند . همچنین ، گفتنی است که بر اساس قانون ، پرداخت نفقه فرزند نامشروع ، نیز الزامی است و به موجب رای وحدت رویه دیوان عالی کشور ، پدر مکلف به پرداخت نفقه به فرزند خود است .

در حال حاضر ، معمولا پسرانی که به سن 18 سال می رسند ، بلافاصله به خدمت سربازی اعزام می شوند و یا اینکه ، برای ادامه تحصیل ، به دانشگاه می روند و قادر به کار کردن نیستند . به همین دلیل ، به لحاظ عرفی ، مرسوم است که پسران بعد از 18 سالگی نیز ، قادر به تامین مایحتاج خود نخواهند بود . لذا ، معمولا تا پایان اتمام دوره تحصیلی ، به فرزند پسر بالای 18 سال نیز ، نفقه تعلق می گیرد و پدر ، پدر بزرگ یا مادر ، ملزم به تامین نفقه پسر بالاتر از 18 سال خواهند بود ؛ مگر اینکه درآمدی داشته باشد .

علاوه بر این ، بر اساس ماده 1198 قانون مدنی : « کسی ، ملزم به پرداخت نفقه به فرزند است که تمکن مالی ، جهت پرداخت نفقه داشته و بتواند نفقه بدهد ، بدون اینکه از این حیث ، در وضعیت معیشت خودش ، دچار مضایقه گردد . برای تشخیص تمکن مالی پرداخت کننده نفقه ، باید کلیه تعهدات و وضع زندگی شخصی او در جامعه ، در نظر گرفته شود . » بر این اساس ، پدر یا هر شخص دیگری که ملزم به پرداخت نفقه به پسر بالای 18 سال است ، می بایست به لحاظ مالی ، قادر به پرداخت نفقه باشد ؛ مثلا در زمان مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ ، باید این شرایط ، لحاظ شود .

لذا ، اگر شخص عهده دار پرداخت نفقه به پسر بالای 18 سال ، فقیر بوده یا پرداخت نفقه به پسر ، منجر به سختی و در مضیقه قرار گرفتن خود وی شود ، الزامی به پرداخت نفقه نخواهد داشت . این موضوع ، از این جهت ، حایز اهمیت است که ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه به فرزندان ، صرفا در مورد کسانی ، قابل اعمال است که با وجود تمکن مالی ، نفقه فرزندان خود را پرداخت نکرده باشند .

در همین ارتباط ، باید به این نکته نیز اشاره کرد که اگر دادگاه ، حکم به پرداخت نفقه به فرزند پسر بالای 18 سال را صادر نماید ، معمولا توانایی مالی پرداخت کننده نفقه و میزان نیاز فرزند پسر بالای 18 سال را لحاظ می کند . اما ، در صورتی که میزان پرداخت نفقه ، کم بوده و یا اینکه پرداخت آن توسط منفق ، دشوار باشد ، می توان از دادگاه ، تقاضای تعدیل نفقه فرزند را داشت که دادگاه ، مجددا با لحاظ شرایط و قانون ، میزان نفقه فرزند پسر بالای 18 سال را تعیین خواهد کرد .

همچنین ، در پاسخ به این سوال که مطالبه نفقه فرزند چگونه است ، باید گفت که اگر فرزند پسر ، زیر سن قانونی یعنی 18 سال تمام باشد ، مادر می تواند به نمایندگی از وی ، در دادگاه ، دعوی مطالبه نفقه مطرح نماید . اما از این جهت که پسران بالای 18 سال ، به سن قانونی ، برای اقامه دعوی رسیده اند ، برای طرح دادخواست مطالبه نفقه در مراجع قضایی ، می بایست ، شخصا اقدام نموده و دادخواست بدهند .

درانتها هرگونه سوالی در خصوص بحث نفقه دارید میتوانید با وکلای ما در موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر تماس حاصل نملیید.

www.instagram.com/mehdadgar