ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری :

هیچکس نمی تواند شما را از داشتن وکیل در هر مرحله ای منع کند؟ همانطور که لازم است شما به عنوان یک شهروند از حقوق خود آگاه باشید؛ اگر به هر دلیل در جایگاه متهم قرار گرفتید، باید از حقوق خود نیز اطلاعات نسبی داشته باشید تا بتوانید بهتر از خود دفاع کنید.

هر چند که همه ی مردم حق داشتن وکیل را دارند، اما در برخی جرایم شرایط برای شما متفاوت است اما به طور کلی کسی نمی تواند شما را از داشتن وکیل محروم کند.

حق داشتن وکیل
ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری و ملاقات با وکیل
محدودیت وکیل در پرونده های امنیتی
محدودیت انتخاب وکیل در برخی جرایم
ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری
منظور از جرائم سازمان یافته تبصره ماده ۳۰۲ چیست؟

یکی از مشخصه های عدالت در همه ی کشور ها حق داشتن وکیل است. زمانیکه شما در تمام فرایند دادگاه، وکیل دارید یا خیال آسوده تری این دوران را طی می کنید زیرا می دانید یک فرد متخصص به امور شما رسیدگی می کند و نحوه ی دفاع را بهتر از شما می داند.

وکیل می تواند در تمامی روند دادرسی در کنار موکلش حضور داشته باشد. پس مطمئن باشید در هر شرایطی چه در جایگاه متهم و چه شاکی، شما حق همراه داشتن وکیل را خواهد داشت.

اما سوال در اینجاست که آیا می توانید هر وکیلی که بخواهید را انتخاب کنید؟
تا حدودی بله شما در انتخاب شخص وکیل مختار هستید اما در حال حاضر به دلیل یک نوآوری در قانون که خالی از اشکال نیست در بعضی شرایط محدودیت هایی برای انتخاب آزادانه وکیل ایجاد شده است.

متهمین برخی از جرایم خاص و مهم برای انتخاب وکیل دچار محدودیت هایی هستند که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

حق داشتن وکیل

ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری و ملاقات با وکیل
در ابتدا لازم است که شما را با متن ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری مه درباره ی حق مردم برای داشتن وکیل است آشنا کنم.

ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می کند:

با شروع تحت نظر قرار گرفتن، متهم می تواند تقاضای حضور وکیل نماید. وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل می تواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یک ساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد.

زمانی که جرمی اتفاق می افتد یک سری تحقیقات اولیه در خصوص آن جرم انجام می شود و دادگاه ارائه می گردد.

در این تحقیقات متهم نقش پررنگی دارد. او می تواند در این مدت از توصیه های وکیل بهره مند شود.

این ماده اشاره دارد که از ابتدای زمانیکه شما متهم به ارتکاب جرم می شوید و توسط پلیس بازداشت می شوید؛ می توانید وکیل داشته باشید تا شما را در تمامی مراحل دادگاه و دادسرا همراهی کند.

اما این وکیل محدودیت هایی دارد که مثلا بیشتر از یک ساعت نمی تواند موکلش را ملاقات کند.

باید تمامی موارد محرمانگی را طی ملاقات با موکلش رعایت کند.

ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری و ملاقات با وکیل

محدودیت وکیل در پرونده های امنیتی
پیش از هر چیز باید به شما توضیح دهیم که برخی جرایم به موجب حساسیت بالایی که دارند، به نحو متفاوتی با متهمین و حتی وکلای آن برخورد می شود.

به همین دلیل قانون تاکید دارد تبصره ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری آمده است که:

با شروع تحت نظر قرار گرفتن، متهم می تواند تقاضای حضور وکیل نماید. وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل می تواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یک ساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد.

پس هیچگاه در مرحله تحقیقات مقدماتی وکیل از شما به عنوان موکلش دفاع نمی کند. زیرا پرونده تنها در مرحله تحقیقات است.

توصیه ای که در این مرحله به متهمین می شود این است که حتما با وکیل خود صادق باشند و هیچ چیزی از پرونده را مخفی نکنند.

محدودیت انتخاب وکیل در برخی جرایم
متهمین برخی جرایم برای انتخاب وکیل دچار محدودیت هستند که این موضوع نقد بسیاری از وکلا همراه داشت.

ابتدا متن تبصره را بخوانیم که بیان می کند:

در جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی و همچنین جرائم سازمان‌ یافته که مجازات آنها مشمول ماده (۳۰۲) این قانون است، در مرحله تحقیقات مقدماتی طرفین دعوی، وکیل یا وکلای خود را از بین وکلای رسمی دادگستری که مورد تایید رئیس قوه‌ قضائیه باشد، انتخاب می‌ نمایند. اسامی وکلای مزبور توسط رئیس قوه‌ قضائیه اعلام می‌ گردد.

پس محدودیت انتخاب وکیل توسط متهم در دو جرم اتفاق می افتد که باید در مرحله تحقیقات مقدماتی، وکلای خود را از بین وکلای مورد تایید رئیس قوه قضائیه انتخاب کنند ولی بعد از تمام شدن مرحله تحقیقات مقدماتی این محدودیت نیز برداشته می شود.

جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی
جرائم سازمان‌ یافته که مجازات آنها مشمول ماده (۳۰۲) این قانون است.
محدودیت انتخاب وکیل در برخی جرایم

ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری
این ماده در واقع به مجازات جرایم شدید اشاره دارد که اصولا دارای مجازات های سنگین می باشد.

ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می کند:

به جرائم زیر در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود:

جرائم موجب مجازات سلب حیات.
جرائم موجب حبس ابد.
جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن.
جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر.
جرائم سیاسی و مطبوعاتی.
همانطور که مشاهده می کنید این مجازات های سنگینی هستند که متهمین آن ها برای داشتن وکیل تنها باید به لیست وکلایی اکتفا کند که توسط قوه ی قضائیه منتشر می شود.

هر چند همه ما می دانیم که هر انسانی حق داشتن هر وکیلی به انتخاب خود را دارد. اما این تبصره و محدودیت ایجاد شده حواشی زیادی به همراه داشت که خیلی خوشایند مردم و وکلا نبود.

ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری

منظور از جرائم سازمان یافته تبصره ماده ۳۰۲ چیست؟
جرایم سازمان یافته برخی معاملات غیرقانونی هستند که توسط گروهی از مجرمان به جهت کسب قدرت اقتصادی و کسب ثروت بیشتر صورت می گیرد.

حتما تا به حال نام باند های توزیع مواد مخدر یا گروه هایی که دختران را به جهت روسپی گری فریب می دهند به گوشتان رسیده است.

در واقع آن ها به طور منسجم مشغول ارتکاب جرم هستند که چون به شکل وسیع اینکار را انجام می دهند، جرایم سازمان یافته گفته می شود.

منظور از جرائم امنیتی تبصره ماده ۳۰۲ چیست؟
جرایم امنیتی نیز به رفتارهایی گفته می شود که باعث هرج و مرج، بی نظمی و به خطر افتادن امنیت کشور می شود.

مثال های زیادی برای این دسته از جرایم وجود دارد مانند راهزنانی که با استفاده از سلاح موجب ترس و وحشت مردم می شوند یا سارقان بانک ها که باعث نا امنی در محیط و رعب و وحشت در میان مردم می شوند.

اما در تبصره مذکور اشاره به مجازات آنها کرده است.

خواندید که تنها جرایم در داشتن وکیل محدودیت دارند مجازات جرمشان در ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری است.

در ادامه با این مجازات ها آشنا می شوید.

منظور از جرائم امنیتی تبصره ماده ۳۰۲

وکلای مورد تایید قوه قضائیه
در اقدامی توسط قوه قضائیه، برای هر استان تعدادی وکیل را در هر استان تعیین نمود و آن ها را وکیل مورد تایید قوه قضائیه نامید. بدین صورت که اگر شما در هر استانی به یکی از جرایم با مجازات هایی که ذکر شده متهم شوید، تنها می توانید بر اساس آن لیست وکیل خود را انتخاب کنید و نمی توانید آزادنه هر وکیلی را خارج از آن لیست انتخاب نمایید.

هنوز معیار قوه قضائیه برای تایید این وکلا مشخص نیست. به طور کلی این لیست و این محدودیت به جهت اعتراضات زیادی که توسط وکلا انجام گرفته است بنا شده، تا در مجلس اصلاح شود.

اما به هر جهت لازم است که بدانید اگر به هر دلیلی شما یا اطرافیانتان متهم به چنین جرایم شدید برای انتخاب وکیل محدودیت هایی دارید که طبق قانون باید وکیل خود را از لیست قوه قضائیه تعیین نمایید.

نتیجه گیری
شاید تا به حال باور داشتید که در انتخاب وکیل تحت هر شرایطی آزاد هستید. اما خب پس از اصلاحیه قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۴، محدودیت هایی برای متهمین جرایم امنیتی و سازمان یافته ماده ۳۰۲ قایل شد.

به این صورت که شما به عنوان متهم این جرایم در مرحله تحقیقات مقدماتی وکیل خود را باید از بین وکلایی انتخاب کنند که قوه قضائیه انتخاب کرده است.

این لیست که توسط قوه قضائیه منتشر می شود متشکل از تعدادی وکیل است که در صورتی که شما در جرایم سازمان یافته یا امنیتی متهم باشید، مجبور هستید از آن لیست وکلای خود را انتخاب نمایید.

آیا حضور وکیل در دادگاه اجباری است؟

در صورت اتهام به جرایمی که مجازات آن حبس ابد، قطع عضو، مجازات تعزیری سه به بالا و جنایات عمدی مستلزم پرداخت نصف دیه … و کل موارد ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، حضور وکیل متهم برای قانونی بودن جلسه اجباری است.

آیا هر استان جداگانه لیست وکیل مورد تایید قوه قضائیه دارد؟

بله بنا به جمعیت آن استان و نیاز آن، قوه قضائیه لیست وکلای مورد تایید را در هر استان مشخص می نماید

درانتها هرگونه سوالی درخصوص بحث ماده۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری دارید میتوانید با وکلای ما درموسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر با شماره77723606 و 77724264 تماس حاصل نمایید.

www.instagram.com/mehdadgar