جرم خیانت درامانت وضمانت اجرایی آن چیست ؟

جرم خیانت درامانت وضمانت اجرایی آن چیست ؟

مفهوم خیانت در امانت چیست؟
استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن توأم با سؤنیت مالی که از طرف مالک یا متصرف قانونی به کسی سپرده شده و بنا بر استرداد یا به مصرف معین رسانیدن آن بوده است.

تعریف ماده 674 از کتاب قانون مجازات اسلامی
«هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شود و بنا بر این بوده که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین، استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نماید.»

موضوع جرم خیانت در امانت چیست؟
موضوع جرم خیانت در امانت عین مال یا وسیله تحصیل مال (سفته، چک، قبض و نظایر آن) است.

شرایط تحقق جرم خیانت در امانت
1-مال امانی باید توسط مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شده باشد و اگر شخصی خود مالی را به دست آورده باشد خیانت در امانت نیست و تصرف در مال گمشده (لقطه) خیانت در امانت نیست.

2- لازمه خیانت در امانت، خیانت به عین مال سپرده شده نیست، بلکه اگر وجه حاصل از فروش مالی که عین آن به امین سپرده شده تصرف شود نیز خیانت در امانت واقع شده است. مثال: اگر جنسی به امین داده شود تا بفروشد و قیمت آن را به مالک جنس رد کند و امین پس از فروش، در قیمت آن تصرف نماید، چون در حقیقت قیمت آن جنس ضمن خود جنس در نزد او امانت قرار داده شده بود، خیانت در امانت واقع شده است. (رأی شماره 2578 مورخ 25/10/1318 هیأت عمومی دیوان عالی کشور)

لازمه خیانت در امانت سپردن عین به طور مستقیم نیست بلکه اموال، ممکن است به اعتبارِ سپرده شدنِ کلیدِ محلی که اموال در آنجا قرار دارند به امین سپرده شده باشد.

4- سپرده شدن مال به یکی از طرق قانونی

یعنی لزوم مشروع بودن تصرف سپارنده مال. مقصود از متصرف کسی است که مال را به نحوی در تصرف داشته باشد که تصرف او قانوناً مشروع شناخته شود بنابراین ناظر به موردی که تسلیم کننده مال به متهم، آن را از طریق سرقت به دست آورده باشد نخواهد بود گرچه تصاحب امین ممنوع و موجب مسئولیت مدنی است (رأی شماره 1185 مورخ 6/7/1321 شعبه دوم دیوان عالی کشور)

5- لزوم وجود عقد یا قرارداد امانی یا وجود رابطه ای با شرط استرداد یا وجود شرط به مصرف معین رسانیدن مال امانی. لذا می توان عقود معین (عقودی که در قانون نام برده شده است) ذیل را بررسی کرد:

عقد اجاره (مواد 466 و 467 قانون مدنی): خودداری از استرداد مبلغ قرض الحسنه بعد از انقضای مدت اجاره از شمول مقررات کیفری خارج بوده و در شمول دعاوی حقوقی است. فروش و تلف عین مستأجره می تواند در شمول جرم خیانت در امانت قرار بگیرد.
عقد ودیعه (امانت): مطابق ماده 607 قانون مدنی ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می سپارد تا مجاناً آن را نگهداری کند.
عقد رهن (مواد 771 الی 794 قانون مدنی)
عقد وکالت (مواد 656 الی 683)
عقد عاریه: طبق ماده 635 قانون مدنی عاریه عقدی است که به موجب آن احد طرفین به طرف دیگر اجازه می دهد که از عین مال او مجاناً منتفع شود.

6- تعلق مال به غیر

اگر امین مالک مال سپرده شده به خود باشد تصاحب او خیانت در امانت نیست.

شیوه ارتکاب خیانت در امانت چگونه است؟
شیوه ارتکاب جرم خیانت در امانت در عنصر مادی جرم نهفته است و عنص مادی این جرم مطابق تعریف ماده 674 قانون مجازات اسلامی رفتارهای فیزیکی زیر است:

الف-استعمال: مصرف کردن، مورد استعمال قراردادن مال امانی، صرف نظر از اینکه در نتیجه استفاده عین مال بقا داشته باشد یا خیر. به عنوان مثال مصرف کردن داروی امانی یا استفاده از ماشین امانی گران قیمت جهت حمل آجر و سنگ

ب- تصاحب: برخورد مالکانه با مال امانی یا خودداری از استرداد مال امانی (ترک فعل) یا تملک ، فروش، گرو گذاشتن مال امانی.

خودداری از استرداد، کافی برای تحقق جرم نیست بلکه تصاحب و تصرف باید مقرون به سوءنیت باشد.

ج- اتلاف: تلف و نابود کردن و از بین بردن مال امانی به هر وسیله ممکن. اتلاف اعم از مباشرت یا به تسبیب قابل وقوع است. مثال: قرار دادن گوسفند امانی در قفس حیوانات درنده. اتلاف اعم است از از بین بردن کل یا جزء مال امانی همچنین اتلاف اعم از از بین بردن با فعل یا ترک فعل (غذا ندادن به گوسفند امانی) قابل تحقق است.

د- مفقود کردن: غیرممکن ساختن دستیابی به مال امانی برای مالک بدون تلف کردن آن. گم شدن مال امانی در اثر مسامحه و ناآگاهی امین خیانت در امانت نیست هر چند موجب ضمان مدنی امین است (ماده 614 قانون مدنی)

عنصر معنوی خیانت در امانت
سوءنیت عام یعنی مرتکب، علم به مجرمانه بودن خیانت در امانت داشته باشد و اراده خودآگاه و آزاد مرتکب در انجام یکی از مصادیق عنصر مادی تصاحب، تلف، استعمال، مفقود کردن.

سوءنیت خاص: علم به تعلق مال غیر و قصد ایراد ضرر به مالک یا متصرف مال ولو اینکه خائن نفعی بشود یا نشود

مجازات شروع به جرم خیانت در امانت
در ماده 122 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 شروع به جرم تنها در جرایم تعزیری درجه 1تا5 ذکر شده و چون خیانت در امانت جرم تعزیری درجه 6 محسوب می شود شروع به جرم برای آن امکان پذیر نیست.

مجازات جرم خیانت در امانت
از سال 75 تا اردیبهشت سال 99 مجازات جرم خیانت در امانت بین 6 ماه تا 3 سال بوده که در حال حاضر مجازات جرم مزبور بین 3 ماه تا یک سال و نیم حبس می باشد و چون نسبت به قانون سابق اخف محسوب می شود خیانت در امانتی که قبل از اردیبهشت 99 ارتکاب یافته شامل قانون جدید می گردد. به علاوه قاضی می تواند مطابق ماده 23 قانون مجازات اسلامی علاوه بر تعیین حبس مذکور تا 2 سال هم مجازات تکمیلی (یک یا چند مورد از موارد مجازات تکمیلی) را در نظر بگیرد.

دلایل اثبات جرم خیانت در امانت چیست؟
دلایل اثبات جرم مذکور یا اقرار است که فرد ارتکاب جرم توسط خودش را بپذیرد و به تأیید مقام قضایی برسد یا شهادت شهود به طریق مقرر در قانون مجازات یعنی 2 شاهد مرد عاقل و بالغ که وقوع جرم را دیده اند یا علم قاضی یعنی یقین حاصل از مستندات بین در امری است که در نزد وی مطرح می شود و مستند این علم می تواند نظر کارشناس، اطلاع مطلعین، اوضاع و احوال و…

کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به جرم خیانت در امانت را دارد؟
رسیدگی به جرم خیانت در امانت به دلیل اینکه جرم تعزیری درجه 6 محسوب می گردد ابتدائاً در دادسرای محل وقوع جرم تشکیل و تعقیب می گردد و با قرار جلب به دادرسی و صدور کیفرخواست در دادگاه کیفری 2 محل وقوع جرم توسط یک قاضی در شعبه جزائی انجام می پذیرد.

تفاوت خیانت در امانت با کلاهبرداری در چیست؟
جرم خیانت در امانت و کلاهبرداری 3 تفاوت با یکدیگر دارند که به طور خلاصه عبارتند از:

در خیانت در امانت، اخذ مال در نتیجه تحویل مال توسط مالک در کمال رضایت واقعی او به قصد امانت سپردن واقع می شود. اما کلاهبرداری مشتمل بر اغفال و فریب قربانی و صحنه سازی متقلبانه جهت تحصیل مال غیر است.
عنصر مادی خیانت در امانت پس از اخذ مال از مالک واقع می شود اما در کلاهبرداری عنصر مادی با اخذ مال از غیر در نتیجه مانور متقلبانه کامل می شود.
در خیانت در امانت، صرف اضرار مالک کافی است اعم از اینکه خائن منتفع بشود یا نشود. ولی در کلاهبرداری خصوصاً از لحاظ شرط نتیجه، اضرار به غیر به همراه انتفاع مرتکب یا شخص مورد نظر او واقع می شود. بنابراین انتفاع کلاهبردار شرط وقوع جرم است.
خیانت در امانت جرمی آنی است یا مستمر؟ به بیان دیگر خیانت در امانت چه زمانی واقع می شود؟
خیانت در امانت جرمی آنی است که به محض تحقق یکی از عناصر مادی (استعمال، تصاحب، تلف، مفقود) جرم مذکور واقع می شود. به عنوان مثال به محض استعمال مال امانی خیانت در امانت محقق شده است. مبدأ مرور زمان در خیانت در امانت از تاریخ مطالبه شاکی و انکار متهم است که حاکی از تصاحب مال می باشد.

شیوه شکایت در جرم خیانت در امانت چگونه است؟
اگر شما از وقوع جرم خیانت در امانت متضرر شده اید ابتدا شکوائیه خود را تنظیم نموده سپس با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک، شکوائیه مذکور را تحویل دفتر خدمات قضایی جهت ارسال به دادسرای محل وقوع جرم نمایید. دفتر خدمات قضایی شکوائیه را به دادسرای محل وقوع جرم به صورت الکترونیکی ارسال و در آنجا توسط مقام قضایی به یکی از شعب ارجاع می گردد.

درانتها هرگونه سوالی در بحث خیانت درامانت دارید میتوانید با وکلای ما در موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر تماس حاصل نمایید.

www.instagram.com/mehdadgar

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *