تصرف عدوانی و موارد قانونی آن 2
به قلم محمدرضا مه وکیل پایه یک دادگستری
حوزه حقوقی همیشه پیچیدگی های خود را دارد،
از جمله مواردی که مربوط به املاک است.
تصرف عدوانی از جمله اصطلاحاتی است که در حوزه زمین یا دیگر املاک به کار برده می شود.
تصرف عدوانی چیست؟
تصرف عدوانی مطابق ماده158قانون آیین دادرسی مدنی به این معنا است که فردی بدون در نظر گرفتن رضایت مالک و بدون داشتن مجوز قانونی،
ملک را به تصرف خود درآورد.
به بیان دیگر اگر مال غیر منقول مالک و مستأجر بدون رضایت و به اجبار تصرف شده باشد،
اصطلاح تصرف عدوانی به کار می رود.
این موضوع از دعاوی خلع ید جدا است.
در خلع ید فرد باید مالکیت خود را ثابت کند.http://www.law.com
این در حالی است که در تصرف عدوانی سابقه تصرف ملک کافی است.
در تصرف عدوانی مهم نیست ملک برای خواهان است یا نه،
بلکه این مورد اهمیت دارد که ملک را در اختیار داشته و فرد دیگری آن را به زور غصب کرده است.
در دعوای خلع ید مالکیت مهم است و خواهان ادعا می کند که ملکی که مالک آن است توسط فردی به زور تصرف شده است.
لازم به ذکر است دعاوی خلع ید شامل اموال منقول و غیر منقول است.
درصورتی که تصرف عدوانی فقط شامل اموال غیر منقول نظیر ملک،زمین،مغازه و غیره است.
در نتیجه اگر فردی اموال منقول نظیر خودرو شخص دیگری را تصرف نماید،
شامل ماده 158قانون آیین دادرسی مدنی نخواهد بود.
موارد مربوط به اموال منقول به دیگر مسائل حقوقی تعلق دارد.
خوانده و خواهان در تصرف عدوانی چه کسانی هستند:
به فردی که در ملک ساکن بوده و اختیار و تصرف ملک را دست داشته خواهان می گویند.
همچنین به فردی که با قهرو زور و غلبه،
ملک خواهان را تصرف کرده است خوانده گفته می شود.
ارکان تصرف عدوانی:
برای به سرانجام رسیدن رفع دعاوی تصرف عدوانی سه رکن مهم باید جمع باشد:
سبق تصرف خواهان:
در این مورد خواهان باید ثابت کند که ملک قبلاً در تصرف و اختیار وی بوده و ارائه سند مالکیت،
دلیلی بر سبق تصرف او است.
در صورتی که ملک سند مالکیت ندارد،
خواهان باید به نحوه دیگری و با ارائه مدارک محکمه پسند،
سابقه تصرف خود بر ملک را به اثبات برساند.
باید مدارک به گونه ای باشند که بتوان سابقه تصرف را پذیرفت.
عدم سبق تصرف خوانده:
پس از اثبات مورد اول،
خواهان در این رکن باید اثبات کند که خوانده دعوا بعد از تصرفات او،
ملک وی را تصرف نموده است.
عدوانی بودن تصرفات خوانده:
شرط عدوانی بودن تصرفات خوانده این است که خوانده بدون اذن و رضایت متصرف سابق،
ملک وی را تصرف کرده باشد.
در صورتی که همه این ارکان جمع شود،
خواهان می تواند امیدوار باشد که ملک وی از تصرف خوانده خارج گردد.
البته ممکن است در فرایند رسیدگی به دعوا،
متصرف عدوانی ادعا کند که با خواهان قرار داد بسته است یا ملک را از او خریده است.
بهتر برای این دسته از ادعا ها پاسخ مناسبی داده شود.
سبقه تصرفات خواهان در دعوای رفع تصرف عدوانی شرایط خاصی دارد و لازم است ثابت گردد.
سبق تصرفات باید علنی،مستقر،مستمر،
فاقد هرگونه ابهام و کامل باشد.
انواع تصرف عدوانی:
به طور کل تصرف عدوانی به دو دسته تقسیم می شود:
1_دعوای تصرف عدوانی حقوقی.
2_دعوای تصرف عدوانی کیفری.
بنا به شرایط می توان دعوای تصرف عدوانی را به صورت حقوقی یا کیفری مطرح کرد.
تصرف عدوانی حقوقی:
در طرح دعاوی حقوقی مجازاتی برای متصرف در نظر گرفته نمی شود.
تنها رأی به رفع تصرف ملک صادر می گردد.
در صورتی دعوای تصرف عدوانی به شکل حقوقی در نظر گرفته می شود که شرایط زیر حاکم باشد:
1_تصرف ملک به نحوه عدوان قهر و زور و غلبه صورت گرفته باشد.
2_اختلاف مطرح شده در مورد املاک غیر منقول مانند ملک یا زمین باشد.
3_شخص خواهان دعوی قبل از اینکه ملک تصرف شود،
در آن سکونت و تصرف داشته باشد.
اساس سبق تصرف عرفی می باشد و می تواند کوتاه یا بلند مدت باشد.
4_فردی که ملک خواهان را تصرف کرده،
پیش از این در ملک تصرف شده،
سابقه تصرف نداشته باشد.
تصرف عدوانی کیفری:
در تصرف عدوانی کیفری،
فردی که از روی عمد و با سوء نیت ملک را تصرف کرده است،
به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می شود.
همچنین ملک رفع تصرف شده و به خواهان بازگردانده خواهد شد.
در تصرف عدوانی کیفری برخلاف حقوقی،
باید سوء نیت مجرم ثابت شود.https://www.mehdadgar.ir
طرح دعوای تصرف عدوانی کیفری نیز دارای شرایطی است:
1_خواهان دعوا قبل از تصرف ملک توسط متصرف،
در آن سکونت داشته باشد.
اساس سبق تصرف عرفی می باشد و می تواند کوتاه یا بلند مدت باشد.
2_فردی که ملک را تصرف کرده سبق تصرف نداشته باشد.
یعنی متصرف پس از اینکه ملک را از خواهان تصرف کند،
قبلاً سابقه تصرف همین ملک را نداشته باشد.
3_موضوعی که به عنوان اختلاف و تصرف مال مطرح شده،
باید درباره املاک غیرمنقول نظیر ملک، زمین و غیره باشد.
4_تصرف ملک به نحوه عدوان قهر و زور و غلبه صورت گرفته باشد.
چنانچه درخصوص موضوع رد اتهام تصرف عدوانی سوالی یا پرونده ای داشته اید می توانید با وکلای موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر در ساعات اداری تماس حاصل فرمایید.