حق انتفاع چیست؟ 2
به قلم محمدرضا مه وکیل پایه یک دادگستری
یکی از مباحث دیگر در علم حقوق حق انتفاع می باشد.
حق انتفاع عبارت است از:
بهره بردن از عین مال یا منافع آن که به دیگری تعلق دارد.
در تعریف حقوق مدنی به حقی گفته می‌شود که به موجب آن،
فرد می‌تواند از عین مالی که برای دیگری است،
یا مالکیت مشخصی ندارد،
استفاده کند.
در انتفاع شخص صاحب مال نمی‌شود،
و منافع آن نیز متعلق به شخص دیگری است،
و فرد منتفع تنها می‌تواند از آن استفاده و بهره‌برداری کند.
هر مالکی حق استفاده از مال خود را دارد،
مگر این که طبق قانون از آن منع و انتفاع آن به دیگری داده شده باشد.
چنانچه منع قانونی وجود نداشته باشد،
شخص می‌تواند مال خود را بفروشد،http://www.law.com
وقف کند و یا رهن دهد یا به هر نحو که دوست دارد از آن بهره ببرد.
همچنین می‌تواند مال خود را به دیگری هبه کند و بدون عوض،
مال خود را به دیگری بدهد.
حق انتفاع به چه معناست؟
طبق ماده 29 قانون مدنی افراد،
به سه حالت انتفاع،
مالکیت و حق ارتفاق از ملک غیر بهره می‌برند.
ماده 40 قانون مدنی در تعریف حق انتفاع این گونه بیان داشته است که،
انتفاع عبارت است از:
حقی که به موجب آن،
شخص می‌تواند از مالی که عین آن به دیگری تعلق دارد،
یا مالک خاصی ندارد،
بهره برداری کند.
مانند این که شخصی به همکار نیازمند خود اجازه دهد،
برای مدتی نامعلوم در ملک او ساکن شود و از منافع آن استفاده کند.
در این مورد همکار،
تنها حق بهره برداری و انتفاع از ملک را دارد و مالکیتی برای او ایجاد نمی‌شود.
به همین دلیل فرد مذکور،
حق واگذاری ملک همکار خود را به شخص دیگری ندارد.
همچنین هر زمان مالک اراده کند باید ملک را تخلیه کرده و به او پس دهد.
در این حق،
دو طرف وجود دارند،
یک طرف که صاحب مال است و دیگری که به‌عنوان منتفع،
حق بهره برداری از مال مورد نظر را دارد و مسئولیت‌هایی را در قبال انتفاع می‌پذیرد.
انواع حق انتفاع:
مواد 40 تا 54 قانون مدنی را شامل می‌شود.
انواع حق انتفاع در ماده 41 تا 44 مورد صحبت قرار گرفته است.
حق انتفاع سکنی:
چنانچه فرد،
تنها اجازه سکونت در ملکی را داشته باشد،
و نتواند آن را به دیگری اجاره دهد یا واگذار کند،
انتفاع سکنی خوانده می‌شود که می‌تواند عمری و رقبی باشد.
حق انتفاع عمری:
در مواردی که مالک به موجب یک قرارداد،
حق بهره برداری مالی را به مدت عمر خود،
عمر شخص ثالث،
یا زمان حیات شخص منتفع به دیگری دهد،
حق انتفاع عمری خوانده می‌شود.
برای مثال به برادر خود اجازه می‌دهد تا زمانی که در قید حیات است،
از محصولات باغ او به نفع خویش استفاده کند.
یا شرط می‌کند تا پایان عمر بردار یا حتی فرزند مالک،
حق بهره‌برداری در اختیار بردار او قرار داشته باشد.
حق انتفاع رقبی:
حقی است که از طرف مالک برای مدت معینی به شخصی داده می‌شود.
مثلا مالک به مدت سه سال اجازه بهره برداری از اتوبوس خود را به پسرش می‌دهد.
حبس مؤبد:
حق انتفاع مؤبد یعنی:
حق بهره برداری برای تمام عمر و الی الابد تعیین می‌شود،
و حتی با فوت کردن مالک یا منتفع،
حق بهره برداری از بین نمی‌رود.
وراث مالک لازم است که عقد را رعایت کرده و انتفاع از مال موردنظر را به وراث منتفع بسپارد.
در این عقد،
رجوع یا برهم زدن عقد وجود ندارد و حقی همیشگی است که بدون این که،
منتفع مالی را خریده باشد،
برای همیشه خود و نوادگان می‌توانند از مال موردنظر بهره ببرند.
حبس مطلق:
چنانچه برای حق انتفاع،
مهلتی تعیین و زمانی مقرر نشده باشد،
حبس مطلق خوانده می‌شود.
یعنی شخص منتفع می‌تواند تا زمان فوت مالک از مال استفاده کند.
برخلاف چهار قسم پیشین که طرفین نمی‌توانند پیش از منقضی شدن عقد،
آن را باطل کنند،
در حبس مطلق،
مالک هر زمان که بخواهد می‌تواند به مال خود اعراض یا رجوع کند و عقد را برهم زند.
در واقع ذات عقد حبس مطلق،
جایز است.
جمع بندی:
حق انتفاع چیست؟
حق انتفاع برابر است با:
اجازه‌ی استفاده از مال دیگری یا مالی که به هیچکس تعلق ندارد که به موجب آن،
مالکیت مال به دیگری منتقل نمی‌شود،
بلکه تنها حق بهره برداری از آن را پیدا خواهد کرد.
این حق به سکنی،https://www.mehdadgar.ir
عمری و مؤبد و رقبی و حق حبس تقسیم می‌شود که،
در هرکدام مدتی معین برای بهره برداری منتفع بیان شده است.
مالک می‌تواند مال خود را برای همیشه در اختیار دیگری بگذارد به‌طوری که پس از فوت فرد،
منافع به وراث او برسد.
منتفع باید در تمام مدت از مال موردنظر محافظت کند اما در صورت رخداد بلایای طبیعی،
مسئولیتی بر گردن او نیست.
چنانچه در خصوص موضوع حق انتفاع چیست سؤالی یا پرونده ای داشته اید می توانید با وکلای مؤسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر در ساعات اداری تماس حاصل فرمایید.