نفقه اقارب چیست؟ 2
به قلم محمدرضا مه وکیل پایه یک دادگستری
یکی از انواع نفقه،
نفقه اقارب است که در قانون مدنی،
ماده 1204 به آن اشاره شده و مصادیقی برای آن نام برده شده است.
نفقه اقارب عبارت است از خوراک،
پوشاک و لباس و وسایل مورد نیاز برای زندگی به اندازه‌ای که رفع حاجت صورت گیرد،
و با در نظر گرفتن استطاعت مالی پرداخت کننده باشد.
یعنی در حقیقت،
کمیت و کیفیت نفقه اقارب با توجه به استطاعت مالی شخص انفاق کننده،
تعیین می‌گردد و اگر او از اوضاع مالی خوبی برخوردار باشد،
باید نفقه اقارب را با توجه به وضعیت مالی خوب خود پرداخت کند.
نفقه اقارب چیست؟
باید در پاسخ به این سؤال بگوییم که نفقه اقارب،
نفقه‌ای است که به بستگان با وابستگی نسبی داده می‌شود.
معنای لغوی اقارب،
نزدیکان است و نفقه‌ای که برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود،
تحت عنوان نفقه اقارب شناخته می‌شود.
باید بین ارقاب یا همان بستگان،
رابطه خویشاوندی چه از نوع رضاعی و چه از نوع نسبی وجود داشته باشد.
نکته‌ای که در رابطه با نفقه اقارب وجود دارد،
این است که باید بستگان نسبی در یک خط عمودی قرار گیرند.
مثل پدر و مادر فرزند و نوه.
اما بستگانی که در خط افقی قرار گیرند،
مثل خواهر و برادر،
عمو و عمه شامل پرداخت نفقه نمی‌شوند.
همچنین در ماده 1196 قانون مدنی،
بیان شده که روابط بین اقارب،http://www.law.com
فقط در قالب نسبی و در خط عمودی اعم از صعودی و نزولی میباشد،
و الزام به پرداخت این نوع نفقه فقط برای این دسته است.
از طرفی کسی که ملزم به پرداخت نفقه اقارب است،
باید استطاعت مالی داشته باشد.
همچنین در ماده 1198 قانون مدنی،
بیان شده که اگر شخص انفاق کننده به لحاظ وضعیت معیشتی در مضیقه باشد،
و یا به واسطه پرداخت نفقه در مضیقه قرار گیرد،
ملزم به پرداخت نفقه ارقاب نیست.
برای تشخیص این که فرد تمکن مالی لازم را دارد،
باید وضع زندگی شخصی او در جامعه ملاک قرار گیرد.
همچنین کسانی مستحق دریافت نفقه اقارب هستند که نیاز مالی داشته باشند.
به طور کلی می‌توان گفت اشخاصی که از دید قانون ندار هستند،
و توان تهیه معیشت خود را ندارند و از اشتغال برخوردار نیستند،
بر اساس ماده 1197 قانون مدنی،
مستحق دریافت نفقه اقارب می باشند.
نفقه اقارب بر عهده ی چه کسی است؟
اگر تعداد افرادی که مستحق دریافت نفقه اقارب هستند،
زیاد باشد و فرد انفاق کننده نیز دارای وضعیت مالی بسیار خوبی باشد،
او باید نفقه همه افراد مذکور را پرداخت نماید.
اما در شرایطی که استطاعت مالی انفاق کننده به اندازه حمایت از همه نباشد،
پرداخت نفقه با اولویت انجام می‌شود که البته،
اولویت با پرداخت نفقه زوجه است.
همچنین در ماده 1203 قانون مدنی،
آمده است که اگر چندین نفر مستحق دریافت نفقه اقارب هستند،
و زوجه نیز در میان آن‌ها باشد،
زوجه مقدم بر دیگران در نظر گرفته می‌شود،
و پرداخت نفقه به او اولویت دارد.
بعد از زوجه،
بستگان خط عمودی به شکل نزولی یا صعودی،
اعم از پدر و مادر،
فرزند و نوه در اولویت هستند.
همان طور که می دانید نفقه فرزند را باید پدرش پرداخت کند،
و در صورتی که استطاعت مالی کافی برای پرداخت آن را نداشته باشد،
جد پدری مسئول پرداخت نفقه به فرزند او میباشد،
و اگر آن هم استطاعت نداشته باشد،
مادر فرزند در صورت استطاعت مالی،
باید نفقه فرزندش را پرداخت کند.
در قانون مدنی ماده 1199 بیان شده است که،
نفقه فرزندان بر عهده پدر بوده و در صورتی که پدر فوت کند،
یا توان انفاق را نداشته باشد،
جد پدری و سپس مادر و در نهایت جد مادری عهده دار پرداخت نفقه فرزند می باشند.
مجازات پرداخت نکردن نفقه اقارب چیست؟
بر اساس ماده 53 قانون حمایت خانواده،
بابت ضمانت اجرا کیفری نفقه اقارب،
اگر شخصی توان مالی کافی داشته باشد و نفقه زن خود را در صورت تمکین به او ندهد،
و از پرداخت آن امتناع ورزد
محکوم به حبس تعزیری درجه شش می‌شود.
همچنین امکان تعقیب کیفری،
منوط به شکایت شاکی خصوصی نیز در هرحال وجود دارد.
همچنین ضمانت اجرا حقوقی آن نیز مطالبه نفقه از سوی افراد واجب النفقه،
در صورت محکومیت فرد به عدم پرداخت میباشد،
و می توان اموال وی را توقیف نموده و مطابق با شرایط قانون محکومیت‌های مالی،
از منبع دارایی‌های او نفقه را پرداخت کرد.
البته توجه داشته باشید که مطالبه نفقه گذشته اقارب وجهه قانونی نداشته،
و تنها زوجه می‌تواند نفقه گذشته خود را مطالبه نماید.
اقارب چه کسانی هستند؟
بر اساس ماده 1196 قانون مدنی،
وابستگانی که رابطه خویشاوندی دارند،
و همچنین در خط عمودی اعم از صعودی و نزولی قرار می‌گیرند،
به طور مثال فرزند،
نوه و پدر و مادر،https://www.mehdadgar.ir
مستحق نفقه خواهند بود.
اما وابستگانی که در خط افقی باشند مانند،
برادر و خواهر و عمو و عمه و دایی در رابطه با نفقه ارقاب،
مستحق نمی‌باشند.
چنانچه در خصوص موضوع نفقه اقارب چیست سؤالی یا پرونده ای داشته اید می توانید با وکلای مؤسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر در ساعات اداری تماس حاصل فرمایید.