صدور چک از دسته چک متعلق به دیگری
صدور چک:
اگر کسی چک متعلق به دیگری را بدون اطلاع و نمایندگی از طرف وی امضا کرده و در بازار خرج کند،
جرم صدور چک بلامحل محقق نشده است،
زیرا رفتار متهم،
صدورچک نیست و به طور اساسی صدور چک فقط از سوی صاحب حساب،
یا مأذونین از طرف وی قابل تصور است.
اما به نظر می رسد که چون ارائه چک سبب بردن مال شده،
و رابطه مستقیم بین بردن مال و ارائه چک تقلبی بوده لذا رفتار وی،
منطبق بر کلاهبرداری است.http://www.law.com
اما اگر رابطه مستقیم بین این دو نباشد و مالباخته در صورت دریافت یا عدم دریافت چک،
در هر صورت مال را به متهم می داده است،
در این فرض کلاهبرداری محقق نیست.
البته یکی از شعب دیوان عالی کشور در یکی از آراء خود در این فرض معتقد است که،
رفتار مرتکب نه تنها کلاهبرداری نیست بلکه به طور اساسی فاقد وصف کیفری است،
زیرا معامله انجام شده و مرتکب سند دین به طرف مقابل داده است،
و طرف مقابل می تواند از طریق حقوقی علیه خریدار دادخواست مطالبه ثمن مطرح کند.
رکن معنوی:
در مباحث جزای عمومی،
صدور چک بلامحل به عنوان جرم مادی صرف که سوءنیت در آن شرط نیست،
و صرف عمد در رفتار در آن شرط است عنوان می شود.
اما به نظر می رسد که این تحلیل صحیح نیست.
به عنوان مثال اگر صادر کننده هنگام صدور چک،
حساب بانکی خود را کنترل و از وجود وجه در آن اطمینان حاصل نمود،
و چک را صادر کرد و بعد از صدور چک هم وجه را از حساب خود خارج نکرد،
اما پس از مراجعه دارنده به بانک معلوم شد که صادر کننده موجودی حساب را که،
ده میلیون ریال بوده،
به اشتباه یازده میلیون ریال دیده و لذا چک را به مبلغ یازده میلیون ریال صادر کرده است،
در این فرض اگر اشتباه صادر کننده اثبات شود مرتکب جرم صدور چک بلامحل نشده است،
تأمین وجه چک توسط صادر کننده پس از اطلاع از عدم کفایت موجودی،
می تواند از اماراتی باشد که حاکی از عدم سوءنیت مرتکب است.
لذا چنانچه پس از احضار متهم،
در مقام دفاع عدم سوءنیت و فقدان رکن معنوی جزء دفاعیات متهم باشد،
تأمین وجه چک توسط وی می تواند اماره ای بر فقدان سوءنیت باشد.
همچنین در فرض بالعکس،
اگر آن شخص بدون این که موجودی حساب خود را کنترل کند،
اقدام به صدور چک نماید و بعدا معلوم شود که موجودی حساب وی کافی نیست،
مرتکب جرم صدور چک بلامحل شده است ولو این که در صدور چک اشتباه کند،
و مثلا به جای دو میلیون ریال دو میلیون تومان درج کند،
ولی موجودی حساب وی به اندازه دو میلیون ریال نباشد.
در نتیجه در جرم صدور چک بلامحل نیز علم و عمد به شرح فوق شرط است.
برای اطلاعات بیشتر می توانید از طریق سایت5 نکته در خصوص صدور چک بلامحل
مطالعه فرمایید.
نکته1:
1_آیا صادر کننده مکلف است که هنگام صدور چک از وجود وجه در حساب خود کسب علم کند؟
با توجه به مطالب فوق روشن است که پاسخ مثبت می باشد.
بنابراین عذر صادر کننده مبنی بر این که از فقدان یا عدم کفایت موجودی حساب،
هنگام صدور چک مطلع نبوده پذیرفته نیست.
حتی اگر چک را به وکالت از دیگری صادر کند،
وکیل مکلف است از وجود وجه در حساب کسب علم کند.
لذا اگر حساب فاقد موجودی بود و موکل از فقدان موجودی در حساب مطلع بود،
و به وکیل خود آن را اعلام ننمود و وکیل بدون تحصیل علم،
چک را صادر کرد،
وکیل طبق ماده 19 قانون صدور چک مسئولیت کیفری دارد و عدم پرداخت مستند به اوست.
به قلم محمدرضا مه وکیل پایه یک دادگستری
چنانچه در خصوص موضوع صدور چک سؤالی یا پرونده ای داشته می توانید با شماره تماس 09121597687 و 77723606 و77724264 یا ایمیل mehdadgar@gmail.com ارتباط حاصل فرمایید.