صدور چک از حساب مسدود
گفتار سوم:رکن معنوی صدور چک از حساب مسدود
ادامه مبحث صدور چک از حساب مسدود
قانون گذار در ماده 10 ق.ص.چ از عبارت:
هر کس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود مبادرت به صدور چک نماید،
استفاده نموده است.
حال سؤال اساسی اینجاست که آیا وقتی شخصی چک صادر می کند،
باید تحصیل علم کند که آیا حسابش مسدود هست یا نیست،
یا تکلیفی به تحصیل علم ندارد؟http://www.law.com
به نظر می رسد که هنگام صدور چک،
صادر کننده مکلف به تحصیل علم نسبت به مسدود نبودن حساب بانکی نیست،
زیرا اصل بر مفتوح بودن حساب است و در عرف هم رویه این گونه است که،
افراد بدون تحصیل علم نسبت به مسدودی حساب،
چک صادر می کنند و کسی قبل از صدور هر چک،
از بانک استعلام مسدودی حساب انجام نمی دهد.
در نتیجه در فرضی که حساب بانکی صادر کننده مسدود بوده است،
و شک کنیم که آیا صادر کننده،
علم به مسدودی حساب بانکی داشته است یا خیر،
اصل براین است که صادر کننده چک علم به مسدود بودن،
حساب بانکی خود نداشته و بار اثبات علم به مسدودی حساب،
بر عهده ی مدعی علم است.
2 نکته در خصوص جرم صدور چک بلامحل
البته این اصل و قاعده دو استثنا دارد:
1_اگر صادر کننده چک،
خود دستور مسدودی حساب را داده باشد،
و سپس اقدام به صدور چک از آن حساب کند،
اصل بر علم او به مسدودی حساب است،
و لذا بار اثبات عدم علم به عهده ی صادر کننده چک است.
2_در مواردی که بانک به طور قانونی مکلف به مسدود کردن حساب است،
مانند ماده 5 مکرر قانون چک،
از آن جا که جهل به قانون مسموع نیست،
و علم به قانون مفروض است،
علم به مسدود بودن حساب در این موارد مفروض است،
و لذا صادر کننده که مدعی عدم علم است،
باید عدم علم خود را اثبات کند،
بنابراین علم به مسدودی بر دو نوع است:
علم واقعی و علم مفروض.
4 نکته در خصوص صدور چک از حساب مسدود
نکته:
اگر کسی در معرض مسدود شدن حساب بانکی است،
به طور مثال:
بدهی بانکی دارد و بانک چندبار برای او اخطاریه مسدودی حساب،
ارسال کرده است و احتمال قوی می دهد که بانک حساب وی را مسدود کند،
آیا باید قبل از صدور چک،
تحصیل علم کند؟
اگر بدون تحصیل علم چک صادر کند و بعد معلوم شود،
که حساب بانکی وی مسدود است،
آیا مرتکب جرم شده است؟
آیا تقصیر در عدم کسب علم
موجب تحقق جرم می شود.
در پاسخ باید گفت که منظور از علم،
علم عرفی است نه علم منطقی،
بنابراین اگر به طور عرفی احتمال مسدود بودن حساب بانکی،
آن قدر قوی باشد که عرف تحصیل علم را لازم بداند،
صادر کننده باید پیش از صدور چک،
تحصیل علم کند و علم او به مفتوح بودن قبلی حسابش،
کفایت نمی کند.
البته نفسیر به نفع متهم اقتضا دارد که مراد از علم،
علم منطقی باشد و شامل ظن قوی و اطمینان نشود،
ولی به نظر می رسد از آن جا که الفاظ قانون را،
در فرض فقدان معنای اصطلاحی،
باید حمل بر معنای عرفی کرد،
لذا تفسیر به نفع متهم در این جا جایگاهی ندارد.
دستور عدم پرداخت بلاجهت:
ماده 14 قانون صدور چک مقرر می دارد:
صادر کننده ی چک یا ذی نفع یا قائم مقام قانونی آن ها با تصریح به این که،
چک مفقود یا سرقت یا جعل شده و یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت،
یا جرایم دیگری تحصیل گردیده می تواند،
به طور کتبی دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد،
بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن،
خودداری خواهد کرد،
و در صورت ارائه چک بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده،
صادر و تسلیم می نماید.
به قلم محمدرضا مه وکیل پایه یک دادگستری
چنانچه در خصوص موضوع صدور چک از حساب مسدود سؤالی یا پرونده ای داشته می توانید با شماره تماس 09121597687 و 77723606 و 77724264 یا ایمیل mehdadgar@gmail.com ارتباط حاصل فرمایید.
همچنین خوشحال می شویم نظرتان را خصوص مقاله فوق در بخش دیدگاه و ارایه نظرات به ما انتقال دهید.