سببهای تشدید مجازات

1. کیفیات مشدد عینی :

__تعدد مجرم با سبق تصمیم

__عنف و آزار و جرح

__زمان و مکان

__به کار بردن اسلحه

2. کیفیات مشدد شخصی :

__ سمت و ماموریت دولت

__مستی

__کفر

__احصان

کیفیات و قلمرو قانونی کیفیات مبدل

سببهای تشدید مجازات کیفیات و اوصافی است که قانونگذار تعیین کرده و دادرس به محض احراز آن ها به حداکثر و یا

بیش از حداکثر مجازات مقرر در قانون برای همان جرم حکم خواهد داد.

سببهای مذکور اگر اوضاع و احوالی مقارن جرم خاصی باشد دادگاه مکلف به تشدید مجازات است.

در این صورت تشدید مجازات قرینه عذر های قانونی در تخفیف مجازات ها است.

ولی اگر مختص جرم خاصی نباشند ، بلکه کیفیاتی عام باشد که هرگاه با هر جرمی مقارن گردد شرط تشدید مجازات آن جرم به حساب آید ، در این حال گاه

دادرس به حکم قانونگذار ناگریز از تشدید مجازات و گاه مختار به رد آن است.

از جمله جهات عام تشدید یکی تعدد جرم و دیگری تکرار جرم است .

پس کیفیات مذکور از چند حیث قابل طبقه بندی است.

در یک طبقه بندی کیفیات مشدد عام در مقابل کیفیات مشدد خاص

در یک طبقه بندی دیگر کیفیات مشدد عینی در مقابل کیفیات مشدد شخصی قرار می گیرند .

کیفیات مشدد عینی :

کیفیات مذکور وقایعی خارجی است که اگر با افعال مادی جرم مقارن گردد برحدت و خطرناکی آن می افزاید .

مصادیق کیفیات عینی متعدد است.

سبب های مختص جرم خاص :عوامل مذکور اگر اوضاع و احوالی مقارن جرمی خاصی باشد ، دادگاه مکلف به تشدید مجازات است . در اینصورت تشدید مجازات قرینه عذرهای قانونی در تخفیف مجازات ها است. ولی اگر مختص جرم خاصی نباشد ، بلکه کیفیاتی عام باشد که هرگاه با هر جرمی مقارن گردد ، شرط شدید مجازات آن جرم به حساب آید ، در اینصورت دادرس به حکم قانونگذار ناگزیر از تشدید مجازات به میزان مقرر در قانون است.به عوامل و اوصافی که قانون گذار تعیین نموده و دادرس به محض احراز آن مجازات را تشدید می نماید، سبب های تشدید مجازات می گوییم.جهات عام تشدید :از جمله جهات عام تشدید ، یکی تعدد جرم و دیگری تکرار جرم است ؛ به بیانی دیگر اسباب تشدید مجازات در یک طبقه بندی به دو دسته عام و خاص تقسیم می شوند ؛ در این مقاله قصد بررسی کیفیات مشدد خاص را داریم که به دو دسته کیفیات مشدد عینی و شخصی طبقه بندی می شوند.

کیفیات مشدد عینی :

کیفیات مذکور وقایعی خارجی است که اگر با افعال مادی جرم همزمان گردد بر حدت و خطرناکی آن می افزاید . مصادیق عینی بسیار متنوع است؛ از جمله به کیفیاتی از این قبیل می توان اشاره کرد:

تعدد مجرم با سبق تصمیم :

مقصود اقدام مجرمانه دو یا چند تن با توطئه قبلی است ؛ به عنوان مثال می توان به قانون کیفر بزه های مربوط به راه آهن اشاره کرد که بیان داشته است : هرگاه بزه های مدنظر این قانون در اثر توطئه و تبانی دو نفر یا بیشتر انجام یابد ، یک ثلث از کیفری که قطع نظر از تبانی برای مرتکب منظور می شود ، به کیفر افزوده خواهد شد جز در مورد اعدام که مرتکب به همان کیفر محکوم می شود.ماده 1/2/3 قانون کیفر بزه های مربوط به راه آهن (مصوب فروردین 1320) :

ماده ۱ – هر کس خاک‌ریز – خاک‌بر – پل – تونل – دیوار – سد – ابنیه – بالاست
تراورس – ریل – پیچ و مهره ریل – اتصالی ریل – علائم خطر-‌تیرهای تلفن و تلگراف و
سیم‌های آن و وسائل نقلیه راه‌آهن را خراب کند و به طور کلی عملی نماید که موجب
خروج قطار از خط یا تصادم یا حادثه‌مهم دیگری شود به حبس با اعمال شاقه از پنج تا
۱۵ سال محکوم می‌شود.‌و اگر در نتیجه حادثه یک یا چند نفر کشته شود مرتکب محکوم به اعدام خواهد شد.
‌هر گاه عمل منتهی به یکی از حادثه‌های مذکور نگردد در غیر مورد خرابی پل – تونل –
و سد مرتکب به دو سال تا هفت سال حبس مجرد و در مورد پل‌و تونل و سد از ۴ سال تا
ده سال حبس با اعمال شاقه محکوم می‌شود.
‌ماده ۲ – هر کس در غیر مورد مذکور در ماده یک در متعلقات راه‌آهن عملی نماید که
بیم خروج قطار از خط یا تصادم و یا حادثه مهم دیگر برود‌مرتکب به حبس مجرد از دو
تا پنج سال محکوم می‌شود و هر گاه عمل مذکور برای حرکت قطار فقط ایجاد مانعی نماید
و به طور کلی اسباب اختلال‌حرکت قطار را فراهم کند مرتکب به حبس تأدیبی تا دو سال
محکوم می‌شود.
‌ماده ۳ – هر گاه بزه‌های مذکور در ماده یک و دو در اثر توطئه و تبانی دو نفر یا
بیشتر انجام یابد یک ثلث از کیفری که قطع نظر از تبانی برای مرتکب‌منظور می‌شود به
کیفر مرتکب افزوده خواهد شد جز در مورد اعدام که مرتکب به همان کیفر محکوم می‌شود

عنف و آزار و جرح :

اذیت و آزار اگر به ضرب و جرح منتهی شود ، بر وخامت جرم بیشتر می افزاید. برای مثال هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد. و یا سارق مسلح باشد. به حبس از 3 ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود. و اگر جرحی نیز اتفاق بیفتد. علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور محکوم می گردد.ماده 652 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) :هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (74) ضربه محکوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌گرد

استفاده کردن از اسلحه :

استفاده از اسلحه یعنی وسیله ای که عادتاً کشنده باشد. اعم از سرد یا گرم یکی دیگر از کیفیات مشدد محسوب می شود. که در جرایمی مانند سرقت حتی ضرورتی در به کار بردن آن هم نیست. کافی است که سارق فقط مسلح باشد . ولی در جرم دیگری مانند تمرد نسبت به مأمورین دولت ، هرگاه متمرد دست به اسلحه برد ، مجازاتی سخت تر از موارد دیگر در انتظار اوست.

ماده 607 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) :

هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مامورین دولت در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب می‌شود و مجازات آن به شرح ذیل است:
1 – هر گاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از شش ماه تا دو سال.
2 – هر گاه متمرد در حین اقدام دست به اسلحه برد، حبس از یک تا سه سال.
3 – در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره – اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد.

زمان و مکان :

به دلیل تقدس بعضی از ایام مانند ماه محرم و یا مکان های شریف همچون حرم مکه مکرمه ، موجب تشدید مجازات و گاه تغلیظ دیه است. همچنین ارتکاب برخی جرایم در شب نیز کیفیتی مشدد به آن می بخشد. مثل سرقت و یا ورود مأمورین دولت به منزل کسی بدون اجازه و رضای صاحب منزل در شب.

ماده 580 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) :

هر یک از مستخدمین و مامورین قضائی یا غیر قضائی یا کسی که خدمت دولتی به او ارجاع شده باشد بدون ترتیب قانونی به منزل کسی ‌بدون اجازه و رضای صاحب منزل داخل شود به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد مگر این که ثابت نماید به امر یکی از روسای خود که‌ صلاحیت حکم را داشته است مکره به اطاعت امر او بوده، اقدام کرده است که در این صورت مجازات مزبور در حق آمر اجرا خواهد شد و اگر مرتکب‌یا سبب وقوع جرم دیگری نیز باشد مجازات آن را نیز خواهد دید و چنانچه این عمل در شب واقع شود مرتکب یا آمر به حداکثر مجازات مقرر محکوم‌خواهد شد.

ماده 106 قانون مجازات اسلامی :

در جرائم تعزیری قابل گذشت هرگاه متضرر از جرم در مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم، شکایت نکند، حق شکایت کیفری او ساقط می‌شود مگر اینکه تحت سلطه متهم بوده یا به دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد که در این صورت مهلت مزبور از تاریخ رفع مانع محاسبه می‌شود. هرگاه متضرر از جرم قبل از انقضای مدت مذکور فوت کند و دلیلی بر صرفنظر وی از طرح شکایت نباشد هر یک از ورثه وی در مهلت شش ماه از تاریخ وفات حق شکایت دارد.
تبصره- غیر از مواردی که شاکی تحت سلطه متهم بوده، در صورتی به شکایت وی یا ورثه او رسیدگی می‌شود که جرم موضوع شکایت طبق ماده (105) این قانون مشمول مرور زمان نشده باشد.

ماده 299 قانون مجازات اسلامی :

اگر کسی با ضربه های متعدد عمدی، موجب جنایات متعدد و قتل مجنیٌ علیه شود و قتل نیز مشمول تعریف جنایات عمدی باشد، چنانچه برخی از جنایتها موجب قتل شود و برخی در وقوع قتل نقشی نداشته باشند، مرتکب علاوه بر قصاص نفس، حسب مورد، به قصاص عضو یا دیه جنایتهایی که تاثیری در قتل نداشته است، محکوم می‌شود. لکن اگر قتل به وسیله مجموع جنایات پدید آید، در صورتی که ضربات به صورت متوالی وارد شده باشد در حکم یک ضربه است. در غیر این صورت به قصاص یا دیه عضوی که جنایت بر آن، متصل به فوت نبوده است نیز محکوم می‌گردد.
تبصره- احکام مقرر در مواد(296)، (297)، (298) و (299) درمواردی که جنایت یا جنایات ارتکابی به قسمت بیشتری از همان عضو یا اعضای دیگر مجنیٌ علیه سرایت کند نیز جاری است.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fqavanin.ir%2FLaw%2FTreeText%2F181578&psig=AOvVaw3kjNp-8Pk3xnK37Xx-xBFV&ust=1717050324248000&source=images&cd=vfe&opi=89978449&ved=0CAcQrpoMahcKEwjQ4_2HnbKGAxUAAAAAHQAAAAAQBA

کیفیات مشدد شخصی :

این کیفیات از این جهت شخصی نامیده می شود که به اوصاف و صفات بزهکار اعم از مباشر ومعاون و شرکا جرم بستگی پیدا می کند .کیفیات مذکور مجرمیت کسی را تشدید می کند که واجد این وصف یا صفت باشد.

این کیفیات از این جهت شخصی نامیده می شود که به اوصاف بزهکار اعم از مباشر و معاون و شرکاء جرم بستگی پیدا می کند . کیفیات مذکور مجرمیت کسی را تشدید می کند که واجد این وصف یا صفت باشد . نمونه هایی از این کیفیات عبارتند از :

– سمت و مأموریت دولتی : داشتن سمت و یا مأموریت دولتی در ارتکاب بسیاری از جرایم از موجبات تشدید است.

– مستی : حالتی که با نوشیدن مسکر ایجاد می شود و شعور و اراده را مختل می کند.

– کفر : در قانون مجازات اسلامی بین مسلم و کافر بزهکار از نظر مجازات تفاوت هایی به چشم می خورد.

– احصان : وفق قانون مجازات زن یا مردی که واجد شروط احصان نباشد ، صد تازیانه است ولی اگر شروط احصان جمع باشد ، مجازات زانی یا زانیه رجم است.

گاه دلایلی وجود دارند که به موجب آن ها موقعیت بزهکار از حیث مجازات تشدید می شود.سیاست تشدید مجازات در قبال بزهکاران خطرناک توصیه می شود چراکه بزهکاران پیشینه‌دار، با تحمل محکومیت باید از کردار و رفتار مجرمانه و ناهنجار خود تنبه حاصل کرده باشند. تشدید مجازات مبنای عادلانه ای ندارد و بر پایه نفع و فایده اجتماعی صورت میگیرد.

کیفیات مشدد عینی به آنچه مذکور افتاده محدور نیست و جرایم عمدی نیز از این حیث خصوصیتی ندارد .

جرم اعم از عمدی یا خطئی ، مطلق و مقید ممکن است با کیفیات مشدد توام گردد.

چنانچه در خصوص موضوع سوال و یا پرونده ایی داشته باشید می توانید در ساعات اداری با وکلای موسسه حقوقی محمد رضا مه دادگر در ساعات اداری تماس بگیرید.

09121597687

02177724264

02177723606