نکات کاربردی چک و سفته_ قسمت دوم

تعریف چک:

چک یک ورقه ی با ارزش مالی است که معمولاً برای خرید در حال و پرداخت مبلغ در آینده استفاده می‌گردد.

صاحب چک پس از نوشتن مبلغ ارزش چک و تاریخ موردنظر برای وصول، چک را امضا می‌کند. در تاریخ ذکر شده – تاریخ سررسید – فردی که چک را دریافت نموده‌ است به بانک مراجعه می‌کند

و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادرکننده چک دریافت می‌نماید.

به نوعی چک یک قول پولی است که به گیرنده از سوی فرستنده ، تضمین میشود که در تاریخی مشخص میتواند از صادر کننده چک مقدار مشخصی پول دریافت کند.

چک سند در حکم قانون لازم الاجرا است و از اسناد بازرگانی که به موجب آن، صادرکننده چک، پولی را که نزد دیگری دارد تمام یا بخشی را به سود خود یا ثالث مسترد می‌دارد.

چک سند عادی تجاری در برخی موارد با رعایت اصول موجود قابل صدور اجرائیه‌ می باشد.

خط و قباله را هم در ایران قدیم چک می‌خواندند (دیوان معزّی) چنین ذکر شده است که سکه نیز از لغت چک، مشتق شده‌ است. صدور چک اماره مدیون بودن است.

طبق قانون چک در ایران، شخص باید در زمان نوشتن چک به اندازهٔ مبلغ مندرج در آن در حساب خود وجه نقد، اعتبار یا پشتوانهٔ قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد.

تفاوت چک با کارت‌های اعتباری هم در همین است.

البته امروزه این قانون معمولاً در مبادلات پولی‌ای که به‌وسیلهٔ چک انجام می‌شود، رعایت نمی‌گردد

و در نتیجه در چند سال اخیر تعداد افرادی که به دلیل چک برگشتی – یعنی چکی که در تاریخ مشخص شده، مقدار وجه وعده داده شده را تأمین نکند – به زندان می‌افتند رو به افزایش گذاشته‌است.

همچنین تورم یکی از دلایل اجتماعی است که بر چک های برگشتی مخصوصا در عوامل تجاری بسیار تاثیر گذار است

اسناد تجاری چیست؟ کاربرد و نکات صدور چک و سفته

اسناد تجاری رایج شامل چک و سفته هستند که به صورت روزمره یا برای معاملات، تضمین و غیره و رفع نیازهای خود از آن‌ها استفاده می‌کنیم.

این اسناد با وجود سرعت، سهولت و امنیت در روابط تجاری بسیار پرکاربرد هستند.

در عین حال با توجه به حساسیتی که دارند باید نسبت به حقوق و قوانین مرتبط با آن اطلاع کافی داشته باشید.

اسناد تجاری چیست؟

از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین انواع اسناد تجاری در قانون تجارت می‌توان به چک، سفته و برات اشاره کرد.

با توجه به این‌که در قانون تجارت ایران و سایر قوانین اسناد تجاری تعریف نشده‌اند، اسناد تجاری را می‌توان این گونه تعریف کرد:

در پاسخ به سند تجاری چیست می‌توان گفت که اسنادی هستند که روزانه میان تجار در گردش هستند و قانون تجارت شرایط خاصی را نسبت به آن‌ها در نظر گرفته است.

در صورت برگشت خوردن چک یا فقدان موجودی در حساب جاری صادر کننده چک چه مراحل قانونی را باید انجام دهیم؟

چک از چهار طریق قابل پیگیری است:

۱_ طرح شکایت کیفری بر علیه صادر کننده در صورت رعایت موارد شش ماهه

لازم به ذکر است فقط علیه صادر کننده چک می‌توان شکایت کیفری طرح نمود بنابراین علیه ضامنین و ظهر نویسان طرح دعوی کیفری امکان‌پذیر نیست.

۲_ اقدام از طریق دوایر اجرای ثبت (چک در حکم سند لازم الاجراست)

دارنده چک می‌تواند در صورت عدم پرداخت وجه چک از طریق دوایر اجرای ثبت درخواست صدور اجراییه علیه صادر کننده و صاحب حساب را نماید.

۳_ اقامه دعوی تجاری از طریق تقویم دادخواست :

دارنده چک می‌تواند علیه همه مسئولین اعم از صادر کننده و ظهر نویسان شرایطی با تقدیم دادخواست اقامه دعوی تجاری نماید مزایای اقامه دعوی تجاری از قرار زیر است:

الف : اقامه دعوی علیه همه مسئولین از جمله ظهر نویسان

ب: صدور قرار تامین خواسته بدون تودیع خسارات احتمالی

۴_ اقامه دعوی مدنی از طریق تقویم دادخواست :

دارنده چک در هر حال حق ادامه دعوی علیه صادر کننده چک را دارد خواه دارنده به وظایف خود عمل نموده باشد یا عمل ننموده باشد.

 

تعدیل اجاره بها

نکات کاربردی چک و سفته_قسمت اول

نکات کاربردی در مورد فوت صادر کننده چک:

مطابق ماده ۱۴ مقررات عمومی حساب قرض الحسنه جاری :

چنانچه صاحب حساب و یا در مورد حساب‌های مشترک یکی از صاحبان حساب فوت نماید

مادامی که اطلاع کتبی به بانک نرسیده باشد چنانچه چک صادره عهده حساب مزبور پرداخت شود  هیچ گونه مسئولیتی متوجه بانک نخواهد بود

پس از اطلاع فوت مشتری بانک چک‌هایی را که تاریخ صدور آن مقدم بر تاریخ فوت باشد پرداخت و از پرداخت چک‌هایی که تاریخ صدور آن موخر بر تاریخ فوت باشد

خودداری خواهد نمود. ضمناً چک‌های استفاده نشده از دسته چک از درجه اعتبار ساقط و بایستی به بانک عودت داده شود نکته‌ای که حائز اهمیت است این مسئله است

در صورتی که چک‌های متوفی بلا محل باشند دارنده چک باید مطابق ماده ۲۳۲ امور حسبی عمل کند.

ماده ۲۰۲ امور حسبی: دعوی بر میت اعم از دین یا عین باید به طرفیت ورثه و یا نماینده قانونی آنها اقامه شود

هرچند ترکه در ید وارث نباشد  لیکن مادامی که ترکه به دست آنها نرسیده است مسئول ادای دیون خواهند بود ضمناً بر اساس ماده ۲۳۱ امور حسبی دیون موجل متوفی بعد از فوت حال می‌شود.

نکته کاربردی در مورد چک‌های امانی:

پرسش : اگر در وجه چک قید امانی بودن نوشته شود آیا بانک موظف به پرداخت مبلغ چک می‌باشد ؟

پاسخ : بله بانک موظف به پرداخت مبلغ چک می‌باشد

نکته کاربردی در مورد اختلاف در مبلغ چک

پرسش : اگر مبلغ حروف چک با مبلغ اعدادی چک همخوانی نداشته باشد مبنا کدام است ؟

پاسخ : مبلغ حروف چک ملاک می‌باشد اما اگر بین دو حروف اختلاف مبلغ باشد حروفی که مبلغش کمتر است ملاک می‌باشد.

نکته کاربردی در مورد امضای صادر کننده چک:

نکته‌ای که باید قابل توجه باشد برای جلوگیری از کلاهبرداری افراد سودجو امضای چک صادر کننده را حتماً باید به بانک اعلام نمایید

تا صحت امضا را تایید نماید و نکته دیگر آنکه اگر صادر کننده چک  در ذیل امضا خودش تاریخ را ثبت نماید و مدت زمان تاریخ آن مقدم بر تاریخ سررسید چک باشد

دارنده چک نمی‌تواند شکایت کیفری علیه صادر کننده چک کند.

نکته کاربردی در مورد مسدود کردن حساب‌های جاری اشخاصی که چک بی‌محل صادر کرده‌اند:

وفق ماده ۲۱ قانون صدور چک بانک‌ها مکلفند کلیه حساب‌های جاری اشخاصی که بیش از یک بار چک بی‌محل صادر کرده

و تعقیب آنها منتهی به صدور کیفرخواست شده باشد را بسته و تا ۳ سال به نام آنها حساب جاری دیگری باز ننمایند.

شرایط رفع سوء اثر از سوابق چک‌های برگشتی

الف _ چک برگشتی از حساب جاری صادر کننده توسط بانک پرداخت شده باشد

ب_ لاشه چک به بانک ارائه شود

ج_ رضایت‌نامه دارنده چک که آن با مندرجات موجود در گواهینامه عدم پرداخت چک مطابقت کامل داشته و امضاء آن توسط دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد ارائه گردد

نکات کاربردی چک و سفته_قسمت دوم

 در صورت سرقت یا گم شدن چک یا کلاهبرداری از آن چه راهکارهای قانونی را باید انجام دهیم؟

صادر کننده می‌تواند دستور عدم پرداخت وجه را به بانک بدهد به این صورت کتبی باید به طور صریح عنوان کند

که به چه علت می‌خواهد مبلغ چک پرداخت نگردد برای مثال

در اینجا باید به چند نکته توجه کرد :

دستور عدم پرداخت ممکن است به وسیله صادر کننده یا دارنده چک به بانک ارائه شود (دارنده سند می‌تواند حامل یا شخصی باشد که چک به نام او صادر شده است )

هر شخصی که به بانک دستور عدم پرداخت می‌دهد باید اعلام کند که به چه علت بانک نباید پول را پرداخت کند مواردی که می‌توان دستور عدم پرداخت داد عبارتند از :

اعلام مفقودی .سرقت .جعل .کلاهبرداری .خیانت در امانت و یا به دست آوردن چک از راه‌های مجرمانه دیگر ….

دستور دهنده می‌بایست پس از اعلام عدم پرداخت به بانک شکایت خود را تحویل مراجع قضایی دهد

در مرحله بعد حداکثر ظرف مدت یک هفته گواهی تقویم شکایت خود را که از مراجع قضایی دریافت کرده به بانک تسلیم نماید.

در غیر این صورت بانک پس از یک هفته وجه چک را با تقاضای دارنده به او پرداخت می‌کند.

هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت چک شده ثابت شود دستور دهنده به بانک برای عدم پرداخت وجه علاوه بر مجازات حبس و جزای نقدی باید کلیه خسارت‌های وارد شده به دارنده چک را نیز بپردازد .

نمونه رای وحدت رویه:https://ara.jri.ac.ir/Judge/Text/29177

چنانچه در صوص موضوع سوال و یا پرونده ای داشته باشید میتوانید در ساعات اداری با وکلای موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر تماس بگیرید

09121597687

02177724264

02177723606