شکایت کیفری از چک های صیادی به قلم وکیل

 شرایط و مراحل شکایت کیفری چک برگشتی و بلامحل

یکی از راه های شکایت دارنده و ذینفع چک علیه صادرکننده، شکایت در دادسرا و اعلام جرم تحت عنوان صدور چک بلامحل است.

در اصطلاح عامیانه به این نوع شکایت برای چک، شکایت کیفری چک برگشتی گفته میشود و باز هم در لسان عامیانه در چکی که واجد شرایط شکایت کیفری است چک کیفری گفته میشود.

البته این نوع شکایت همیشه مناسب ترین راه نیست و حسب مورد در خصوص شکایت کیفری یا حقوقی یا اجرایی و ثبتی، روی چک برگشت خورده باید تصمیم گرفت.

توصیه میشود برای انتخاب مناسب ترین راه شکایت مطالبه وجه چک و ایجاد فشار به صادرکننده چک جهت پرداخت وجه چک قبل از هر اقدامی با یک وکیل متخصص و با تجربه در زمینه چک و دعاوی ناشی از اسناد تجاری مشورت نمائید.

شکایت کیفری از چک های صیادی به قلم وکیل

_{^{شرایط شکایت کیفری چک}}

چکی که ویژگی های گفته شد در ادامه را دارد فاقد وصف کیفری است (یعنی جنبه کیفری ندارد) ، در واقع و به عبارت دیگر چک فقط در صورتی امکان تعقیب کیفری (طرح شکایت کیفری) را دارد که حتی یکی از شرایط و اوصاف زیر برای چک وجود نداشته باشد.

_{^{1- چک بدون تاریخ}}  

چکی که تاریخ نداشته باشد و به اصطلاح سفید تاریخ باشد و درج و انتخاب تاریخ در آن به دارنده سپرده شده باشد هر چند که صدور آن ممنوع نیست و دارنده را از حق مطالبه محروم نمی کند ولی امکان طرح شکایت کیفری صدور چک بلامحل در خصوص آن وجود ندارد.

_{^{2- چک سفید امضاء}}    

به چکی گفته می شود که امضاء صادرکننده را دارد ولی باقی مندرجات آن یا قسمتی از مندرجات آن علاوه بر تاریخ نیز سفید است و تنظیم آن قسمت ها به دارنده واگذار شده است.

_{^{3–  چک مشروط}}    

به چکی گفته می شود که پرداخت وجه آن یا امکان مطالبه وجه آن منوط به حصول شرطی در آینده شده است.مثل اینکه چکی صادر شود و صادرکننده در چک درج نماید، وصول وجه آن منوط به موفقیت فلان اسب مسابقه است.

_{^{4-  چک تضمین}}

در قراردادها بسیار متداول است که یک طرف بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت وجه التزام و یا به تعبیر کلی بابت توثیق و تضمین به طرف دیگر چک بدهد و در چک نیز از واژه تضمین استفاده نماید.

فراگیر ترین شکل صدور این نوع چک،  تضمینی است که با صدور چک مستاجر به موجر می دهد جهت اطمینان در رعایت زمان تخلیه.

_{^{5- ضرروت رعایت مهلت شش ماهه از تاریخ چک و از تاریخ برگشت}}

برای طرح شکایت کیفری چک می بایست دارنده چک در تاریخ مندرج در آن و یا 6 ماه پس از تاریخ مذکور به بانک مراجعه نماید و وجه آن را مطالبه نموده و چنانچه با عدم پرداخت مواجه شد، گواهی عدم پرداخت دریافت نماید و ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم (دادسرایی که گواهی عدم پرداخت از آن صادر شده) طرح شکایت کیفری چک نماید.

دعوای کیفری اعلام جرم نسبت به صدور چک بلامحل نیز از جمله پرونده‌های رایج در نظام قضایی ماست.

در این نوع دعوا شاکی ابتدا باید شکواییه‌ای تنظیم و به دادسرای عمومی و انقلاب ارایه کند. مجازاتی که قانون‌گذار در قانون صدور چک، برای صادرکننده چک بلامحل در نظر گرفته است،

حبس و جزای نقدی است. اما ممکن است دانستن جزئیات در مورد این نوع پرونده‌ها بتواند از حجم زیاد آن‌ها بکاهد.

_{^{1- برگشت زدن چک}}

مراجعه به بانک و در صورت فقد یا کثر موجودی اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت یا به تعبیرعامیانه برگشت زدن چک اولین اقدام برای شروع مراحل شکایت کیفری چک برگشتی است.

_{^{2- مفهوم ذینفع چک}}

صرفنظر از اینکه در نهایت وجه چک متعلق به چه کسی است، قانونگذار کسی را دینفع می داند که با دردست داشتن چک به بانک مراجعه نموده و به طور قانونی اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت بنام خود می نماید.

_{^{3- دلایل برگشت خوردن چک}}

یک چک ممکن است به دلایل مختلف و متعددی برگشت بخورد از جمله اینکه :
الف – کسر یا فقدان موجودی
ب – مغایرت امضاء
ج – قلم خوردگی
د – مسدودی حساب

_{^{4- تنظیم متن شکواییه}}

برای تنظیم متن شکواییه توصیه ما این است که به دانش خود اکتفا نکنید و حتما حداقل با یک وکیل متخصص چک و اسناد تجاری و دعاوی کیفری مشورت نمایید.

البته بهتر است در صورت امکان برای طی مراحل حتما وکیل داشته باشید ولی اگر به هر دلیلی نمی خواهید وکیل بگیرید توصیه می کنیم تحت نظر یک وکیل اقدام وعمل نمایید.

_{^{5- مراجعه به دفتر خدمات قضایی}} 

توجه داشته باشید همانطور که گفته شد ملاک تعیین دادگاه صالح برای شکایت شما، بانکی است که برای برگشت چک به آن مراجعه می کنید ولی در هر حال می توانید شکایت خود را در هر جای ایران و هر در دفتر خدمات قضایی ثبت نمایید.

_{^{6- تعیین مرجع قضایی صالح}}

مطابق رأی وحدت رویه 669-21/7/1383 هیئت عمومی دیوان عالی کشور در مورد سیستم یکپارچه بانک ها که امکان مطالبه علاوه بر شعبه افتتاح حساب در سایر شعب نیز وجود دارد،

دارنده می تواند در هر شعبه که مراجعه نموده و گواهی عدم پرداخت صادر نموده نیز طرح دعوی نماید.

به عبارت دیگر عنصر مادی جرم در محلی که چک با گواهی عدم پرداخت مواجه گردیده تحقق نموده است.

_{^{7- طی مراحل تحقیق و تعقیب جرم}}

جرم صدور چک بلامحل مانند سایر جرایم عمومی دارای یک مرحله تحقیق و تعقیب در دادسرا است.

_{^{8- اعلام تصمیم دادسرا}}

تصمیم دادسرا در خصوص چک بلامحل می تواند قرار جلب به دادرسی ، قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب باشد.

_{^{9- رسیدگی در دادگاه}}

در صورتی که نظر قاضی دادسرا ، مجرمیت یا جلب به دادسی باشد پرونده برای  تشخیص رسیدگی و ورود در ماهیت و تعیین میزان مجازات به دادگاه صالح ارسال خواهد شد.

_{^{10- اعتراض به قرارهای منع یا موقوفی تعقیب}}

منظور از قرار منع تعقیب قراری است که در اثز تصمیم مقام دادسرا و تشخیص وی به اینکه دلایل ارائه شده برای انتساب اتهام کافی نیست یا در وقوع جرم از سوی متهم تردید وجود دارد، صادر خواهد شد.
قرار موقوفی تعقیب در مواردی صادر می شود که صرفنظر از کفایت ادله یا انتساب اتهام ، متهم قابلیت محاکمه و مجازات را ندارد.مانند فوت متهم یا جنون وی.
هر دوی قرارهای منع و موقوفی تعقیب در خصوص چک برگشتی از سوی شاکی قابل اعتراض در دادگاه کیفری دو هستند.

_{^{مجازات صدور چک برگشتی (چک کیفری) چیست ؟}}

مطابق ماده 7 قانون صدور چک “هر کس مرتکب بزه صدور چک بلامحل گردد به شرح ذیل محکوم خواهد شد:
الف- اگر مبلغ مندرج در متن چک کمتر از 10,000,000 ریال باشد، به حبس تا حداکثر 6 ماه محکوم خواهد شد.
ب- اگر مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
ج- اکر مبلغ در متن چک از پنجاه میلیون 50,000,000 ریال بیشتر باشد، به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت 2 سال محکوم خواهد شد.

نکته – اگر صادرکننده چک اقدام به صدور چک های بلامحل نموده باشد، مجموع مبالغ مندرج در متن چک ها ملاک عمل خواهد بود

نکته – علاوه بر چک های بی محل که عهده بانک های واقع در خارج از کشور صادر می شوند، چک هایی که در ایران عهده بانک های واقع در کشور نیز صادر شده و منتهی بر گواهی عدم پرداخت شده باشند، از لحاظ کیفری مشنول مقررات این قانون خواهد بود.

_{^{پرداخت وجه چک قبل از شکایت کیفری}}

اگر صادرکننده چک، قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را نقداً به دارنده آن پرداخته یا با موافقت شاکی خصوصی ترتیبی برای پرداخت آن داده باشد یا موجبات پرداخت آن را در بانک محال علیه فراهم نماید، قابل تعقیب کیفری نیست.
در این صورت باید بانک تا میزان وجه چک، حساب صادرکننده را مسدود نماید و به محض مراجعه دارنده و تسلیم چک وجه آن را باید به دارنده بپردازد.
هرکس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود، مبادرت به صدور چک نماید، عمل وی در حکم صدور چک بلامحل خواهد بود و به حداکثر مجازات مقرر برای این جرم محکوم خواهد شد و مجازات تعیین شده غیرقابل تعلیق است.
نکته –  جرایم مذکور، بدون شکایت دارنده چک قابل تعقیب نیست.

_{^{نکات مهم شکایت کیفری چک}}

در موارد زير صادر كننده چك قابل تعقيب كيفري نيست و اصطلاحاً چک حقوقی است:

الف ـ در صورتي كه ثابت شود چك سفيد امضاء داده شده باشد.
ب ـ هرگاه در متن چك، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطي شده باشد.
ج ـ چنانچه در متن چك قيد شده باشد كه چك بابت تضمين انجام معامله يا تعهدي است.
د ـ هرگاه بدون قيد در متن چك ثابت شود كه وصول وجه آن منوط به تحقق شرطي بوده يا چك بابت تضمين انجام معامله يا تعهدي است.
هـ ـ در صورتي كه ثابت گردد چك بدون تاريخ صادر شده و يا تاريخ واقعي صدور چك مقدم بر تاريخ مندرج در متن چك باشد.

اگر دارنده چک ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه نکند یا ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت نکند، دیگر حق شکایت کیفری ندارد.

دارنده چک که حق شکایت کیفری دارد چه کسی است؟ شخصی است که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است.

برای تشخیص این امر، بانکها مکلفند به محض مراجعه دارنده چک؛ هویت کامل و دقیق او را پشت چک با ذکر تاریخ قید نمایند.

کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل می شود، حق شکایت کیفری نخواهد داشت مگر آنکه انتقال قهری در نتیجه فوت مورث باشد.

اگر دارنده چک بخواهد چک را از طریق شخص دیگری و به نمایندگی از خود، وصول کند و حق شکایت کیفری او نیز در صورت بلامحل بودن، محفوظ بماند،

نمونه رای وحدت رویه:https://rc.majlis.ir/fa/law/show/101546

چنانچه در خصوص موضوع سوال و یا پرونده‌ای داشته باشید می‌توانید در ساعات اداری با موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر وکیل پایه یک دادگستری تماس حاصل نمایید همچنین با توجه به شرایط اقتصادی در بعضی از پرونده‌ها حق الوکاله پایان کار دریافت می‌گردد .

09121597687

02177724264

02177723606