یکی از مواردی که امروزه در عرصه کسب و کار عرف منسجمی به خود گرفته دریافت چک ضمانت حسن انجام کار از کارگران است
در همان ابتدا بگویم که منظور از کارگر در قانون کار طبق ماده دو کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد و حقوق سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند
منطق و هدف اصلی دریافت چنین ضمانت اجرایی اصول اطمینان خاطر از صحت انجام کار و وجود منبعی جهت ترمیم خسارات احتمالی از ناحیه کارگران می باشد
اما متاسفانه آنچه که امروز شاهد هستیم استفاده کارفرمایان از این چک و جهت تحمیل فشار کاری به کارگران و اهرمی در جهت سکوت کارگران برای رضایت به کمتر از حداقل حقوق و مزایایی است که طبق قانون کار باید به آنها پرداخت گردد
اخذ چک ضمانت حسن انجام کار توسط کارفرما قانونی یا غیرقانونی است؟
آنچه که فارغ از هرگونه توضیحی باید روشن شود این است که اخذ چک ضمانت حسن انجام کار فی‌نفسه غیر قانونی نیست بلکه همانطور که گفته شد بین کارفرمایان رایج است در قانون کار محل کار و ابزار و ادواتی که کارگر با آنها کار می کند غالباً توسط کارفرما فراهم می‌شود لذا کارفرما جهت جبران خسارت احتمالی و پرهیز از طی مراحل قانونی و قضایی برای خسارت که عموماً زمان‌بر هزینه بر هستند با دریافت این چک تاسیس اطمینان بخشی برای خود ایجاد می کند
www.instagram.com/mehdadgar
نکته که در خصوص چک ضمانت حسن انجام کار باید رعایت گردد:
1-اولین مهمترین و موثرترین نکته‌ای که به صورت همه جانبه حقوق کارگر را حفاظت و صیانت می‌کند انعقاد قراردادکتبی است
طبق آخرین آمار از بین ۱۷ نفر کارگر تنها چهار نفر اقدام به انعقاد قرارداد کتبی می کنند اگرچه قانون کار قرار داد کار شفاهی را نیز به رسمیت می‌شناسد اما طبق تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون کار در مواردی که قرارداد کار کتبی باشد قرارداد در ۴ نسخه تنظیم می گردد یک نسخه از آن به اداره کار یک نسخه نزدیک کارگر یک نسخه نزد کارفرما و نسخه دیگر در اختیار شورای اسلامی کار و درگاه های فاقد شورا در اختیار نماینده کارگر قرار می‌گیرد
2-درج شماره سفته یا چک در قرارداد و نگهداری یک نسخه نزدیک کارگر
در قرارداد کتبی شماره سفته یا چک را ذکر کنند ممکن است قرار داد و حتماً نزد خود نگه دارند علی رغم تاکید بر داشتن قرارداد کتبی اگر قرارداد کتبی بین کارگر و کارفرما وجود ندارد و قرارداد کار شفاهی بسته شده است هنگام دادن سفته یا چک رسید از کارفرما مشتمل بر تاریخ و امضای کارفرما و شماره سفته یا چک بگیرند
3-درج چک بابت حسن انجام کار تحویل کارفرما داده شود
در روی چک یا سفته ذکر کنند که سفته یا چک بابت حسن انجام کار تحویل کارفرما داده شده است اگر روی برگه چک قید شود که بابت حسن انجام کار این چک فقط می تواند بار حقوقی داشته باشد
طبق ماده ۱۳ قانون صدور چک درج عنوان این چک جهت حسن ضمانت حسن انجام کار صادر می شود بارکیفری چک را زایل می کند لذا حتماً مورد در نظر داشته باشیم
4-دریافت امضای کارفرما
کارفرما باید با یک رسید بودن چک سفته را نزد خود گواهی کند
5-خط زدن قید حواله کرد روی چک یا سفته
در روی سفته یا چک قید حواله کرد را خط بزنید و بنویسید در وجه شرکت اسم شرکت و مدیر شرکت و یا اگر شرکت نیست اسم کارفرما به دلیل حسن انجام کار صادر شده است
6-خودداری از دادن چک سفید امضا
مطلقاً از دادن هرگونه سند چک سفید امضا خودداری نمایید
7-شرکت حتما دارای تاریخ باشد
تاریخ اینگونه چک ها معمولا مطابق با تاریخ خاتمه قرارداد خواهد بود
سوال مهمی که در اینجا مطرح می‌شود این است در چه زمانی کارفرما میتواند نسبت به وصول مبلغ چک از ثبت اقدام نماید؟
همانطور که قبلا نیز اشاره شد در صورتی که در اثر عدم رعایت ضوابط فنی و بهداشتی و آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار و تخطی از قواعد و مقرراتی که کارفرما یا مدیر کارگاه مشخص می‌کند خسارات متوجه کارفرما می‌شود و تقصیر کارگر در آن محرز باشد کارفرما میتواند جهت جبران خسارت و ضرر خود به سفته یا چک مذکور رو کند
اگر تضمین حسن انجام کار چک بود کارفرما به بانک مراجعه می‌کند و نیاز به اقدام دیگری ندارد ولی اگرسفته بود ابتدا باید سفته واخواست کند ذینفع سعته مکلف است ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید سفته نسبت به واخواست سفته اقدام نمایند
نحوه پس گرفتن سند ضمانت اجرای کار اعم چک یا سفته چگونه است؟
به طور کلی بعد از اتمام قرارداد پایان رابطه کاری اگر کارگر مرتکب تقصیر نشده باشد و خساراتی به کارفرما وارد نکرده باشد کارفرما مکلف است یا چک تضمینی را فوراً به کارگر بازگرداند در صورت عدم استرداد سفته یا چک کارگر با ارسال اظهارنامه از کارفرما درخواست عودت سفته یا چک را می کند اگر بازهم کارفرما یا چک را عودت نداد کارگر دعوای استرداد چک و سفته را در دادگاه عمومی حقوقی مطرح می‌کنند طبق ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی هر کس از سند سفید مهر و سفید امضا ای که به او سپرده شده و به هر طریق به دست آورده است سوء استفاده کند به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد
مضافاً مطابق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی اگر شخص چه کسی هفته ای را که در اختیار دارد و قرار بر این بود که این چک یا سفته را به صاحبش بازگرداند و مورد سوء استفاده قرار دهد یا آن را تلف کند و از بین ببرد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد
چنانچه به موجب عملیات تقصیر کارگر خسارات متوجه کارفرما نگردد و کارفرما به بهانه واهی یکی از سفته را وسیله جهت فشار و بهره کشی از کارگر قرار دهد کارفرما مرتکب جرم خیانت در امانت شده و در دادگاه کیفری قابل تغییر است
و در انتها هر گونه سوالی در خصوص چک و سفته ضمانت حسن انجام کار دارید می توانید با وکلای ما در موسسه حقوقی محمدرضامه دادگر تماس حاصل نمایید
www.instagrm.com/mehdadgar