حقوق متزلزل
با توجه به تقسیمات مختلفی که از حق در کتب حقوقی به عمل آمده است،
آنچه مد نظر ما د میباشد تقسیم بندی حق به اعتبار ثابت و متزلزل بودن آن است.
گاه پیش می‌آید علی‌رغم تحقق عقدی از عقود مندرج در قانون مدنی، حقوقی که برای طرف عقد ایجاد شده بنا به دلایلی متزلزل می‌گردد
و نیاز به گذشت زمان دارد تا این حق از حالت تزلزل خارج شده و به صورت مستقر(ثابت) برای طرف عقد ایجاد گردد.
برای شناخت حقوق متزلزل ناگزیر از مراجعه به مصادیق آن هستیم چرا که تا مصادیق آن را ندانیم شناخت حقوق متزلزل دشوار است.
مصادیق حقوق متزلزل عبارتند از: عقد معلق، عقود عینی، عقد غیر نافذ، خیارات، تقسیم ترکه قبل از پرداخت دیون و وصیت مازاد بر ثلث.
هر یک از موارد فوق بنا به دلایلی حقوق یا مالکیت طرفین را دچار تزلزل می‌گرداند.
تنها زمانی، حق به صورت ثابت برای طرفین محقق می‌گردد که شرایط آن رعایت گردد.
مثلا؛ در مورد خیارات با شرط اسقاط کافه خیارات می‌توان عقد را از حالت تزلزل خارج نمود و حقوق ناشی از آن را به صورت ثابت محقق گرداند.
اجور معوقه
۴_خیارات در عقود
در این خصوص باید تفکیک کرد میان خیاراتی که طرفین عقد اعتبار و ایجاد کردن و اختیارات موضوع مقنن
الف:شرط خیار در عقود لازم
مدنی در ماده ۱۸۹ در تقسیمات عقود عقد را به لازم جایز و خیاری تقسیم می‌نماید
هرچند که اصطلاح عقد خیاری عنوان خاصی نیست و از اقسام عقود لازم است و این شکل تقسیم بندی مقنن را باید محمول بر مسامحه تلقی کرد
علیهذا هرگاه در عقود لازم برای یک طرف یا طرفین عقد شرط خیال قرار دهند از آن عقد تعبیر به عقد خیاری می‌شود.
خیار یعنی اختیار فسخ معامله بنابراین حقی که برای یک طرف و یا طرفین در عقود خیالی قبل از استفاده از خیار حادث می‌شود
از مصادیق حقوق متزلزل است زیرا طرفین عقد با استفاده از حق خیار که در زمره حقوق پیش بینی شده
در قانون است موضوع ماده ۳۹۹ قانون مدنی آثار عقد را زائل می‌کنند
و به نوعی لزوم آن را از این دیدگاه تبدیل به جواز می‌نمایند
مثلاً اگر خریداری در عقد بیع دارای خیار شرط باشد که فرضا تا راس سه ماه پس از انعقاد بیع داشته باشد
حقی که برای فروشنده در ثمن حاصل می‌شود به نحو متزلزل است تا راس موعد از حق خیار خود استفاده نماید
حق متزلزل فروشنده نسبت به ثمن از حالت تزلزل خارج شده معدوم می‌گردد
. همینطور اگر فروشنده دارای حق خیار باشد حقوق خریدار در مبیع تا قبل از استفاده یا عدم استفاده فروشنده از خیار به نحو متزلزل است.
ب_ خیارات موضوعه مقنن
حکم بند الف جاری است در مورد خیاراتی که موضوع مقنن هستند
مانند خیار غبن خیار مجلس خیار تدلیس خیار تخلف شرط چه اگر مبیع معیوب باشد یا فروشنده خریدار را مغبون کرده باشد
یا تدریس روا داشته یا از شروط ضمن العقد تخلف شده باشد
خریدار می‌تواند موازین قانونی با استناد به هر یک از خیارات عقد را فسخ کند
و به این اعتبار حقی را که به اختلاف موارد برای فروشنده یا خریدار و به طور کلی متعاقدین در چنین عقودی با کیفیت مذکور حاصل شود
حق متزلزل است یعنی عاملی در ذات حق وجود دارد که آن را ناپایدار می‌کند.
۵_عقود معلق
در ماده ۱۸۴ قانون مدنی در تقسیم عقود همچنین از عقود منجز و معلق یاد شده است
در تعریف عقد معلق گفته شده است عقد منجز عبارت از عقدی است که تاثیر آن بر حسب انشا موقوف به امر دیگری باشد و الا معلق خواهد بود .
با عنایت به اینکه تقریبا تمام ادله قائلین به عدم صحت عقد معلق قابل نقص و رد است
و مقنن عقد معلق را در زمره عقود صحیح در ماده ۱۸۴ احصا کرده و در ماده ۱۹۰ که شرایط اساسی صحت معامله را بیان می‌دارد
ذکری از تنجیز در زمره شروط صحت نیاورده و ادله بی‌شمار دیگر که این مقاله جای تفصیل آنها را ندارد
چنانچه عقد به نحو معلق واقع شود حقی که برای متعاقدین ایجاد می‌گردد تا تحقق معلق علیه به نحوه متزلزل است
که در صورت تحقق وجه تعلیق ثابت و مستقر خواهد شد مثلاً حقی که برای موصی له در موصی به در وصیت تملیکی پیدا می‌شود
معلق و متزلزل است و وجه تعلیق و تزلزل آن فوت موصی است همین حکم جاری است در کلیه عقود مشروط به شروط صحیحه اعم از آنکه شرط _ شرط صفت باشد یا شرط فعل.
۶_حقوق جنین
حمل از حقوق مدنی متمطع می‌شود به شرط آنکه زنده متولد شود (ماده ۹۵۷ قانون مدنی)
همچنین در ماده ۸۵۷ مقرر گردیده شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد
در صورتی ارث می‌برد که نطفه او حین الموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگرچه فوراً پس از تولد بمیرد
در مبحث وصیت هم در ماده ۸۵۱ آمده است: (وصیت برای حمل صحیح است لیکن تملک او منوط است بر اینکه زنده متولد شود)
بنا بر مفاد مواد فوق حقوقی که برای جنین حاصل می‌شود کلیتاً به نحو متزلزل است و وجه تزلزل آن این است که جنین زنده متولد شود
اگرچه فوراً پس از تولد بمیرد زیرا در نظام حقوقی ما برخلاف حقوق برخی دیگر از کشورها استمرار حیات پس از تولد شرط نیست
ملاک در دارا شدن حق و اهلیت تمتع نفس زنده متولد شدن است پس حقوقی که برای جنین در موصی به و ترکه و وفق قوانین حاصل می‌شود در زمره حقوق متزلزل است.
برخی از مولفین در مقام مقایسه صغیر غیر / و جنین تفاوت مهم را در اهلیت حمل دانسته‌اند که حالتی نااستوار و معلق دارد
و دقیقاً به لحاظ همین اهلیت نااستوار و معلق است که حقوقی را که مقنن در موارد فوق الذکر و دیگر مواد برای جنین مقرر داشته معلق به زنده متولد شدن بوده و نتیجتاً متزلزل است.
موارد دیگری نیز همانند حق زوجه بر تمام مهر قبل از تمکین و یا حق خریدار مال مشاعی قبل از اخذ به شفعه شفیع از مصادیق حقوق متزلزل است.
نمونه رای وحدت رویه:https://rrk.ir/Laws/ShowLaw.aspx?Code=27328
چنانچه در خصوص موضوع سوال و یا پرونده ای داشته باشید میتوانید در ساعات اداری با وکلای موسسه حقوقی محمدرضا مه دادگر تماس بگیرید.
09121597687
02177724264
02177723606