فسخ قرارداد چگونه صورت میگیرد؟
از لحاظ حقوقی به معنای پایان دادن ارادی به یک قرارداد و آثار حقوقی ناشی از آن توسط یکی از طرفین قرارداد یا هر دو و یا شخص ثالث مانند دادگاه است. این نوع پرونده مخصوص عقود لازم است. زیرا در عقود جایز، هر کدام از طرفین قرارداد در هر زمان مجاز به برهم زدن قرارداد میباشند. به حق ابطال قرارداد، خیار فسخ نیز گفته میشود.
فاسخ قرارداد:
برای فسخ قرارداد، شخصی که قرارداد را فسخ میکند، میبایست دارای شرایط زیر میباشد:
فاسخ قرارداد باید انحلال قرارداد را اراده نماید.
فسخ کننده باید برای ابطال، رضایت کامل داشته باشد و چنانچه این کار را با اکراه انجام دهد، فسخ انجام شده باطل محسوب میشود.
فردی که قرارداد را فسخ مینماید باید از صلاحیت و اهلیت لازم به لحاظ سنی و عقلی برخوردار باشد و محجور نباشد.
فسخ قرارداد
فسخ قرارداد در دو حالت زیر رخ خواهد داد:
توافق و تراضی طرفین؛ طرفین قرارداد میتوانند به صورت توافقی حق فسخ را برای یک طرف و یا دو طرف معامله قرار دهند و یا خیار فسخ را منوط به تحقق یا عدم تحقق مجموعهای از شروط نمایند.
فسخ قانونی: چنانچه یکی از طرفین معامله، به دلیل تخلف طرف مقابل، در معامله ضرر نماید به میتواند از دادگاه تقاضای فسخ نماید. مشروط بر این که خیار فسخ ساقط نشده باشد. در صورتی که خیار فسخ ساقط شده باشد، دادگاه پس از الزام به ایفای تعهد چنانچه، ایفای تعهد توسط محکوم علیه انجام نشود، میتواند با قوه قهریه خود قرارداد را فسخ نماید.
موارد ابطال
در موارد زیر، ابطال را میتوان انجام داد:
غبن فاحش و تدلیس در قرارداد رخ داده باشد.
طرفین معامله، خیار فسخ اختیاری را با یا بدون وجه التزام شرط کرده باشند.
طرفین قرارداد، توافق کنند که پس از مدت زمان معینی قرارداد فسخ شود.
چنانچه کافه خیارات در قرارداد، اسقاط نشده باشد و خریدار در پرداخت ثمن معامله بیش از سه روز تاخیر نماید، فروشنده میتواند براساس خیار تاخیر ثمن، قرارداد را فسخ نماید.
بیع به صورت شرطی باشد و خریدار و یا فروشنده به شرط خود عمل نکنند.
چنانچه، مبیع دارای عیب باشد و خریدار قبل از خرید از آن آگاه نباشد، میتواند براساس خیار عیب نسبت به ابطال قرارداد اقدام نماید.
چنانچه مورد معامله، حیوان باشد، خریدار میتواند تا سه روز پس از خرید، براساس خیار حیوان، قرارداد را فسخ نماید.
خریدار در صورتی که تمام مال را ندیده باشد و پس از دیدن مال، شرایط اولیه گفته شده به وسیله فروشنده را نداشته باشد، میتواند با توجه به خیار رویت قرارداد را فسخ نماید.
چنانچه فروشنده نتواند جنسی را که فروخته تحویل دهد، اگر کافه خیارات از طرفین ساقط نشده باشد، خریدار میتواند براساس خیار تعذر تسلیم قرارداد را ابطال نماید.
آثار ابطال قرارداد:
چنانچه قراردادی فسخ شود، دو اثر زیر را خواهد داشت:
آثار قرارداد نسبت به بعد از زمان ابطال قرارداد از بین میرود ولی تا قبل از آن تمامی آثار قرارداد به قوت خویش باقی است. به طور مثال چنانچه در قراردادی بابت تاخیر در انجام تعهدات، خسارت روزانه درنظر گرفته شده باشد، این خسارت تا روز قبل از ابطال محاسبه میشود و یا چنانچه خریدار به واسطه قرارداد، ملک را تصرف کرده باشد تا روز فسخ، تصرف وی در ملک صحیح است.
آثار عقد از بین میرود. بنابراین، تمامی تصرفات پس از فسخ غیر قانونی است. همچنین آثار عقد تا جایی منتفی میگردد که به حقوق افراد دیگر مخصوصا اشخاص ثالث ضربه نزند.
مراحل دادخواست فسخ قرارداد
چنانچه در قرارداد، حق فسخ برای اشخاص درنظر گرفته شده باشد، این فسخ باید به صورت قانونی به اطلاع طرف مقابل برسد، به این معنا که ابتدا باید حتما اظهارنامه قانونی برای طرف مقابل ارسال شود و اراده اظهارکننده بر فسخ به اظهارشونده ابلاغ شود.
اگر در قرارداد داور درنظر گرفته شده باشد، قبل از رجوع به دادگاه، باید نظر داور به صورت مکتوب به اطلاع طرفین قرارداد برسد و در صورتی که داور حکم به فسخ قرار دهد، خواهان میتواند با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست اجرای رای داور مبنی بر ابطال قرارداد را از دادگاه بخواهد.
چنانچه حل اختلاف به مراجع قضایی ذیصلاح سپرده شده باشد، خواهان باید دادخواست ابطال را در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نماید. براساس محل تنظیم یا اجرای قرارداد، پرونده به دادگاه ذیصلاح ارجاع خواهد شد.
دادگاه با بررسی دلایل خواهان، چنانچه، حق فسخ از وی ساقط نشده باشد و نیز دفاعیات خوانده، اقدام به ابطال مینماید.
www.instagram.com/mehdadgar